De Eos Pipet bekroont een jonge, beloftevolle onderzoeker die in Vlaanderen actief is. Maak kennis met de vijf laureaten en stem op je favoriete Pipetter voor de publieksprijs.
De Eos Pipet bekroont een jonge, beloftevolle onderzoeker die in Vlaanderen actief is. Met deze award wil het wetenschapsblad, in samenwerking met de Jonge Academie, wetenschap en technologie op een positieve manier onder de aandacht van het grote publiek brengen. De laureaten werden geselecteerd door zeven juryleden: juryvoorzitter Karen Maex (Universiteit van Amsterdam), Caroline Masquillier (UAntwerpen), Bart Vermang (UHasselt, imec en EnergyVille), Lynda Grine (UGent) en wetenschapsjournalisten Koen Wauters (VRT), Marleen Finoulst (Gezondheid en Wetenschap) en Dieter De Cleene (Eos).
Cassandra Alighieri
Kinderen met een gespleten verhemelte kampen vaak jarenlang met spraakproblemen, ook na een operatie. Cassandra Alighieri onderzocht welke logopedische behandeling hun het beste helpt.
Vroeger dachten logopedisten dat alle spraakproblemen bij kinderen met een schisis volledig te wijten waren aan de spleet in hun verhemelte. Recent veranderde die visie. Een jong kind met een schisis leert bepaalde patronen aan. Onderzoekers zagen dat die patronen de latere spraakontwikkeling zeer sterk beïnvloeden en zelfs domineren. Ondanks die nieuwe visie blijft de standaardbehandeling vandaag dikwijls vertrekken vanuit de motorische aspecten van de spraak. Voor haar onderzoek vergeleek Alighieri de traditionele therapie met een therapie die focust op betekenisverschillen tussen woorden. Uit de resultaten bleek dat beide groepen vooruitgang boekten, maar dat de spraak er het meest op vooruitging in de groep die de fonologische behandeling kreeg. ‘Na deze behandeling waren de kinderen beter in staat klanken te vormen en produceren.’
Niels de Winter
Door schelpen te analyseren reconstrueert Niels de Winter hoe de temperatuur miljoenen jaren geleden schommelde doorheen het jaar. Dat laat toe om de impact van klimaatverandering op temperatuursextremen beter te voorspellen.
Om een beter inzicht te krijgen in de relatie tussen gemiddelden en extremen, onderzoekt De Winter het klimaat van miljoenen jaren geleden. Daarvoor analyseert De Winter fossiele schelpen zoals mosselen, oesters en kokkels. De schelpen bevatten verschillende isotopen van zuurstof en koolstof – verschillende versies van hetzelfde chemische element, met meer of minder neutronen in de kern. De verhouding tussen die isotopen vormt een graadmeter voor de temperatuur. De Winters onderzoek kan helpen om de modellen die klimaatwetenschappers gebruiken te verfijnen. ‘Je kunt zo’n model het klimaat in het verleden laten reconstrueren, en de verwachte temperatuurfluctuaties vergelijken met wat de schelpen vertellen. Een model dat erin slaagt die goed te simuleren, zal ook betrouwbaardere projecties voor de toekomst opleveren.’
Robin Bonné
De geleidende materialen in onze elektronische apparaten zijn belastend voor het milieu. Robin Bonné wil ze vervangen door biologisch afbreekbare micro-organismen.
Kabelbacteriën zijn bijzondere beestjes: net onder hun huid zit een ingenieus netwerk van 50 nanometer dikke vezeltjes. Die gebruiken ze om elektronen uit de zwavel door hun lijf te transporteren. Een team van Belgische en Nederlandse onderzoekers, onder wie Bonné, kon aantonen dat de bacteriën zo op eigen houtje stroom kunnen geleiden, van de ene naar de andere kant van hun lijf. Sindsdien onderzoekt Bonné hoe hij kabelbacteriën, zelf ‘opgevist’ uit de Zeelandse Oosterschelde, kan gebruiken in elektronische apparaten. Daarmee wil hij het groeiende probleem van e-waste aanpakken. ‘Als dat lukt, komen we een stap dichter bij een toekomst waarin we onze oude smartphone gewoon in de compostbak kunnen gooien.’
Jana Helsen
Jana Helsen ontdekte dat een genetisch defect een organisme sterker kan maken.
Daarvoor bootste Helsen de evolutie van bakkersgist na in het lab. Ze koos voor gist, omdat gistcellen zich elke 90 minuten delen en er dus snel nieuwe generaties ontstaan. Om het effect van genetische defecten te bestuderen vergeleek Helsen de evolutie van ‘gezonde’ gisten met die van gisten waarbij ze telkens een gen uitschakelde. Tot haar verbazing groeiden de gisten met een ‘handicap’ na enkele weken sneller dan de ‘gezonde’ gisten. De bevindingen tonen aan dat de defecten die een organisme aanvankelijk verzwakken ervoor kunnen zorgen dat het organisme op termijn net sterker wordt.
Emiel Michiels
Bio-Ingenieur Emiel Michiels werkt aan een technologie die snel kan worden ingezet tegen nieuwe en opkomende virussen.
Eiwitaggregatie speelt een belangrijke rol in ons lichaam. Samen met zijn collega’s aan de KU Leuven onderzoekt Michiels hoe eiwitaggregatie in zijn werk gaat. Ze ontdekten dat het mechanisme er niet voor zorgt dat verschillende eiwitten samenklitten, maar dat het vaak eerder gaat om kopieën van eenzelfde eiwit. Nu probeert hij dat mechanisme te gebruiken om de vermenigvuldiging van virussen af te remmen: ‘Virussen zijn vaak volledig afhankelijk van een beperkte set eiwitten om zich te kunnen vermenigvuldigen’, aldus Michiels. ‘Als we erin slagen zo’n set te doen aggregeren, dan wordt het volledige virus lamgelegd.’ Het uiteindelijke doel van het onderzoek is een set van therapeutische eiwitten ontwikkelen voor de behandeling van virale infecties.
