Ik bevind me in het Provinciaal domein Palingbeek. Honderd jaar geleden was dit het niemandsland rond de frontzone van Ieper, een van de meest bevochten plekken van de Eerste Wereldoorlog. Er heerst een gezellige drukte. Vrijwilligers lopen af en aan. Ik schat dat we met ruim vijftig zijn.
Allemaal hebben we tussen 2014 en 2018 uit een homp klei een beeldje geboetseerd naar een ontwerp van kunstenaar Koen Vanmechelen. Het stelt een mens voor die ineengedoken zit, met zijn hoofd tussen zijn schouders en met zijn armen rond zijn benen. In zichzelf gekeerd, maar met een sterke rug, klaar om die weer te rechten en overeind te komen.
Hoewel de beeldjes allemaal met dezelfde mal zijn gemaakt, wisten sommigen er toch een eigen toets aan te geven. Elk beeldje staat symbool voor een van de zeshonderdduizend slachtoffers die in België het leven lieten ten gevolge van de Eerste Wereldoorlog. Het gaat niet alleen om gesneuvelde soldaten maar ook om burgers.
Vandaag zijn we naar hier gekomen om een deel van de beeldjes uit te zetten in een gigantische land art installatie – ComingWorldRememberMe (CWRM). Het maakt deel uit van een langlopend herinneringsproject over de Groote Oorlog die dit jaar exact honderd jaar geleden op zijn einde liep.
De vorm van de installatie werd op de grond gemarkeerd en stelt Pangea voor, het supercontinent waaruit alle huidige continenten ontstaan zijn. Het achterliggende idee is de link tussen het heden en het verleden.
De beeldjes komen rond een gigantisch ei – op dit moment nog niet veel meer dan een stalen geraamte - waarmee Vanmechelen het verleden symboliseert. De beeldjes verwijzen naar het heden en de toekomst. Samen stellen ze het gigantische aantal slachtoffers van de Groote Oorlog voor en meteen ook de zinloosheid van elke oorlog - zowel in het verleden, het heden, als de toekomst.
De enige richtlijn die we krijgen is dat de beeldjes allemaal met hun rug naar het ei moeten gekeerd staan. Gele markeringen op de ondergrond geven de juiste richting aan. Het geluid dat de beeldjes maken als ik ze naast elkaar zet, heeft iets weg van het stapelen van bakstenen.
Het uitzetten van de beeldjes zit op schema. De voorbije maand werden er al 300.000 uitgezet, tegen einde maart moeten er nog evenveel bijkomen. De verantwoordelijken van CWRM mikken op een gemiddelde van 12.000 beeldjes per dag om die deadline te halen. Omdat er vandaag veel vrijwilligers zijn komen opdagen, halen we er vlot 17.280 - 48 kisten van telkens 360 beeldjes.
We werken in twee ploegen. De ene helft haalt de beeldjes uit de kisten, de andere laadt ze in een bolderkar en gaat ze uitzetten op het veld.
Voor elk beeldje werd een dog tag gemaakt, het plaatje dat frontsoldaten tijdens de strijd rond hun nek dragen om hen makkelijk te kunnen identificeren. Op elk plaatje werd de naam van een slachtoffer van WOI geponst naast die van de vrijwilliger die het beeldje maakte. De plaatjes werden niet aan de beeldjes vastgemaakt, zoals oorspronkelijk de bedoeling was, omwille van het milieu. Maar ze zullen wel op de site aanwezig zijn.
Als alles volgens plan verloopt, kunt u van 30 maart tot 11 november de land art installatie bezoeken. Door de verschillende nationaliteiten van de slachtoffers en van de honderden vrijwilligers die de beeldjes uitzetten, wordt de land art installatie een grens- en generatie-overschrijdend symbool voor het universele streven naar vrede.
Meer informatie vindt u op www.comingworldrememberme.be
