Geschiedenis

Babylonisch kleitablet was Pythagoras te snel af

Het kwadraat van de lengte van de schuine zijde van een rechthoekige driehoek is gelijk aan de som van de kwadraten van die van de andere zijden. Een van de beroemdste stellingen uit de wiskunde ligt letterlijk ingebakken in een 3.700 jaar oud kleitablet – een millennium ouder dan de Griekse wiskunde.

"De kolommen en rijen herbergen niet alleen een methode om gemakkelijk driehoeksvraagstukken op te lossen zoals die van Pythagoras, maar ook om complexe berekeningen te maken met breuken als resultaat"

Plimpton 322, zo heet het kleitablet dat in het begin van de 20ste eeuw werd opgegraven in Irak en sindsdien wordt bewaard in de collectie van de Columbia Universiteit, in New York. Het is genoemd naar de rijke uitgever George Plimpton, die het aan de universiteit schonk. Het (gebroken) tablet staat boordevol getallen, aangebracht in Babylonisch spijkerschrift in vier kolommen en vijftien rijen.

Australische archeologen denken nu het geheim achter het 3.700 jaar oude kleitablet te hebben gekraakt. Ze menen dat het als trigonometrische ‘rekentool’ werd gebruikt bij de bouw van tempels, paleizen en ziggoerats.

De kolommen en rijen herbergen niet alleen een methode om gemakkelijk driehoeksvraagstukken op te lossen – zoals wij dat van Pythagoras en de andere Griekse wijsgeren hebben geleerd – maar ook om complexe berekeningen te maken met breuken als resultaat. Omdat de Babyloniërs geen tientallig maar een zestigtallig stelsel hadden, is die methode trouwens nauwkeuriger – zeggen de Australische onderzoekers – dan vele moderne methoden.