Een Stradivarius klinkt niet beter

Een oude viool, zoals een 18e-eeuwse Stradivarius of een Guarnieri, klinkt niet beter dan een modern instrument. Als violisten niet kunnen zien op welk instrument zij spelen, kunnen zij aan de hand van de klank geen onderscheid maken tussen oude en nieuwe violen.

Dat stelt een groep wetenschappers vast rond Claudia Fritz van de Universiteit van Parijs. Zij schrijven over de resultaten van hun experiment in de Proceedings of the National Academy of Sciences. Veel musici zeggen dat zij aan de klank van het instrument direct kunnen horen of het om een oude of moderne viool gaat. Fritz en haar medewerkers lieten 21 ervaren violisten in een verduisterde hotelkamer en met lasbrillen op zes violen bespelen. Het betrof twee Stradivariussen, één Guarneri en drie moderne instrumenten.

De musici moesten de kwaliteit van de violen beoordelen naar onder meer toonkleur en bespeelbaarheid. Zij moesten ook aangeven welke viool zij het eerst en welke zij het laatst mee naar huis zouden nemen om erop te spelen. Slechts acht van de 23 violisten gaven aan een oude viool de voorkeur. Een van de twee violen van Stradivari kwam zelfs als slechtste uit de bus.

In plaats van naar het 'geheim' van de Italiaanse vioolbouwers Antonio Stradivari en Giuseppe Antonio Guarneri te zoeken, zouden deskundigen in de toekomst beter kunnen onderzoeken hoe musici hun instrument waarderen, menen de onderzoekers. Er moet worden gekeken aan welke kenmerken zij een bijzondere waarde hechten en hoe die met meetbare eigenschappen van het instrument samenhangen.

Het Koninklijk Concertgebouworkest in Amsterdam beschikt over twee Stradivariussen, maar heeft ook een aantal nieuwbouw-instrumenten in gebruik. Het Concertgebouworkest doet bij de aanschaf van een instrument altijd eerst uitgebreid onderzoek, waarbij een viool ook blind wordt bespeeld, aldus Wouter Steijn. 'In een aantal gevallen komt een Stradivarius of een Guarnieri dan wel als beste uit de bus, maar lang niet altijd. De ene Stradivarius is de andere niet.'