Frans Hals stierf 350 jaar geleden

Frans Hals is op 26 augustus precies 350 jaar geleden overleden. Kunsthistorici noemen hem ‘de meester van de toets’. Hij was een van de belangrijkste Hollandse meesters. Hals werkte zijn hele leven in Haarlem, maar werd in Antwerpen geboren.

Frans Hals werd in 1582 of 1583 geboren als zoon van een Mechelse lakenkoopman. Zoals veel welgestelde Zuid-Nederlandse gezinnen week de familie rond 1586 uit naar Haarlem en hadden een belangrijk aandeel in de Hollandse Gouden Eeuw. Hals was tot 1603 een leerling van de uitgeweken Vlaming Carel Van Mander. In 1616 reisde hij naar Antwerpen om het werk van Rubens en Van Dyck te bestuderen.

In de zeventiende eeuw lieten zelfbewuste, rijke burgers zich graag portretteren. Een portret moest niet alleen een getrouwe weergave zijn, maar ook de sociale status weergeven. Frans Hals kreeg vijf keer de belangrijke opdracht om een schuttersstuk te maken. Het lukte hem als geen ander de schutters tot een levendige groep samen te smeden. Als toeschouwer krijg je de indruk dat je gewoon even de kamer binnen komt.

Hals werkte zijn schilderijen niet glad af zoals de meeste van zijn tijdgenoten nog deden, maar probeerde ze levendig te houden. Hij zorgde ervoor dat de figuren op het portret in beweging waren. Met losse toetsen zette hij zijn opdrachtgevers trefzeker neer. Tot de negentiende eeuw had hij grote invloed. Impressionisten als Claude Monet, Gustave Courbet en Eduard Manet reisden speciaal naar Haarlemn om zijn werk te bewonderen.

Hals trouwde twee keer en liet vijftien kinderen dopen. Hij kampte zijn hele leven met geldproblemen. Het graf van Hals bevindt zich onder het koor van de oude Sint-Bavokerk van Haarlem. Kunsthistorici zijn het niet eens hoeveel van zijn werk is overgebleven. (fe)