Historische figuur in het nieuws: Christoffel Plantin (1520-1589)

In 1549 vestigt Christoffel Plantin, geboren nabij het Franse Tours, zich in Antwerpen. Geschoold als leerbewerker / boekbinder opent hij rond 1555 een eigen drukkerij, die op haar hoogtepunt 16 persen en meer dan 80 werknemers aan het werk zet. Niet alleen produceerde hij boeken op een veel grotere schaal dan voordien gebeurde, hij besteedde ook erg veel aandacht aan vormgeving en typografie.

In totaal gaf Plantin zo’n 2450 werken uit. Naast religieuze boeken, bijbels en kerkboeken rolden in de tweede helft van de zestiende eeuw ook humanistische en wetenschappelijke werken van zijn persen. Plantins uitgaven vonden hun weg naar boekhandelaren en klanten in heel Europa.

Eén van de baanbrekende humanistische werken die via Plantin verspreid werden, was het op het pionierswerk van de Leuvense arts Andreas Vesalius gebaseerde Vivae imagenis partium corporis humani. Het was Plantins versie van een anatomisch werk van de Spaanse arts Juan de Valverde, die bij Vesalius in de leer was geweest. Al tijdens het jaar waarin de eerste Latijnse editie van de Vivae imagines van Juan Valverde verscheen, gaf Plantin opdracht een Nederlandse vertaling te maken. Deze Nederlandse editie Anatomie, oft levende beelden vande deelen des menschelicken lichaems verscheen in 1568.

Het fascinerende is dat er historische bronnen bestaan waarin het gebruik van deze medische werken werd gedocumenteerd. Zo werd na de moord op Willem van Oranje in 1584 diens lichaam onderzocht door twee dokters uit Delft. In hun in het Latijn gestelde autopsierapport stellen ze dat ze voor hun bevindingen steunden op de anatomisch-fysiologische en chirurgische kennis die destijds voorhanden was. Daarbij worden zowel Vesalius’ werk als dat van zijn navolger Juan Valverde vermeld.

In het Antwerpse Museum loopt vanaf deze week in het kader van het Vesalius-jaar een tentoonstelling over Plantin als uitgever van geneeskundig werk, zie www.museumplantinmoretus.be