Inca’s waren niet almachtig

De geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaar. Een groot deel van wat we weten over ‘precolumbiaanse’ volkeren, danken we dus aan de geschriften en aantekeningen van de Spaanse veroveraars. Maar vóór de conquistadores begin 16^de eeuw een van de grootste genociden in de geschiedenis van de mensheid inluidden, waren er in Amerika natuurlijk andere overwinnaars die hún versie van de geschiedenis koesterden.

In Zuid-Amerika waren dat de Inca’s, die vlak vóór de inval van Francisco Pizarro over een rijk regeerden dat zich uitstrekte van het zuiden van het huidige Colombia tot het noordwesten van Chili en Argentinië. De Inca’s hielden echter geen geschreven bronnen bij – ze hadden wel een soort schrift gebaseerd op geknoopte touwtjes, maar dat werd vooral gebruikt om te rekenen – en dus is het zeer moeilijk om hun relaas van de geschiedenis rechtstreeks te lezen.

Volgens de Spanjaarden heersten de Inca’s onder keizer Huayna Capac (vermoedelijk 1492-1527) met strakke hand over het gebied ten westen van de Andes. Om de weerstand van de overwonnen volkeren te breken zou de keizer hen gedeporteerd en verdeeld hebben over de vier windstreken van zijn rijk. Dat gebeurde naar verluidt vooral in het dichtbeboste noorden van het huidige Peru, waar de oorlog tegen de lokale Chachapoyas (de ‘strijders van de wolken’) heel wat voeten in de aarde had gehad. Honderdduizenden Chachapoyas zouden zijn weggevoerd naar het hart van het Incarijk, in het bergachtige zuiden van Peru.

Maar dat verhaal klopt niet, denkt een internationaal team van genetici dat het DNA van de tegenwoordige inwoners van Noord-Peru heeft onderzocht. Als er al mensen waren gedeporteerd, gebeurde dit slechts op zeer kleine schaal. Op basis van linguïstisch onderzoek, gevolgd door een vergelijkende analyse van het DNA, konden de onderzoekers concluderen dat een aanzienlijk deel van de gescreende bevolking er nog sporen draagt van de Chachapoyas. Te groot om van een grootschalige deportatie door de Inca’s te kunnen spreken.

Waarschijnlijk lieten de Inca’s de bevolking van Noord-Peru na hun verovering dus grotendeels ongemoeid – iets wat ook de Spanjaarden deden, ware het niet dat zij dodelijke ziekten uit Europa hadden meegebracht.