Oorzaak van Ierse hongersnood kwam wellicht uit Amerika

De aardappelziekte, die tussen 1840 en 1850 de bevolking van Ierland decimeerde, kwam waarschijnlijk aan land via besmette (poot)aardappelen uit Amerika.

Amerikaanse wetenschappers hebben de evolutie van de schimmel Phytophthora infestans gereconstrueerd, de belangrijkste oorzaak van de beruchte aardappelziekte (die trouwens ook andere leden van de nachtschadefamilie treft, zoals tomaten).

De schimmelstam die de oogsten in Ierland vanaf 1840 deed mislukken was niet ontstaan op het groene eiland. Integendeel, de stam had een overzeese oorsprong, meer bepaald Amerika. Historische én moderne artefacten van de schimmel wijzen erop dat de stam in de eerste helft van de 19de eeuw al voorkwam in de Verenigd Staten en in Colombia.

De onderzoekers denken dat de moordende stam is meegereisd via besmette (poot)aardappelen vanuit Amerika, waarna het een kwestie van slechts enkele jaren was vooraleer ze de aardappelvelden in Europa zou aantasten.

Ierland werd bijzonder hard getroffen door de aardappelziekte, vooral omdat zo goed als de volledige bevolking afhankelijk was van een monocultuur in de vorm van aardappels. Tijdens de Great Famine zouden niet minder dan een miljoen Ieren zijn gestorven. Een miljoen Ieren zag geen toekomst meer in eigen land en koos ervoor te emigreren naar Amerika – en ook dat liep vaak niet goed af, door de erbarmelijke leefomstandigheden in de beruchte coffin ships. Zo kromp de bevolking van Ierland tijdens de jaren 1840-50 met liefst een factor vijf, ongezien in de moderne geschiedenis. (sst)

Bron: Jean Ristaino, North Carolina State University, Raleigh, VS in PLOS ONE