Sagalassos opnieuw bedreigd door aardbeving?

Twee zware aardbevingen lagen aan de basis van de verwoesting van Sagalassos, een antieke stad in het zuidwesten van Turkije. Mogelijk is de ‘Sagalassosbreuk’ nu terug actief.

In de Romeinse Keizertijd was Sagalassos een bloeiend economisch centrum. Maar na twee aardbevingen en een pestepidemie liep Sagalassos vanaf het midden van de zesde eeuw geleidelijk leeg, om uiteindelijk vergeten te worden. De Franse arts Paul Lucas herontdekte de restanten van de stad pas in 1706, toen hij in opdracht van Lodewijk XIV een reis door het Ottomaanse Rijk maakte. Nog een eeuw later, in 1824, ontcijferde de Engelse zendeling Arundell als eerste de naam Sagalassos in een inscriptie. En uiteindelijk kwam de Leuvense archeoloog Marc Waelkens in 1983 op het grondgebied van de stad, om van de heropbouw van de stad en haar geschiedenis zijn levenswerk te maken.

Deze week werd het archeologische team in Sagalassos opgeschrikt door een aardbeving. Niemand raakte gewond en de schade op de site is beperkt. ‘Hiermee wordt eindelijk ons vermoeden bevestigd: door Sagalassos loopt een ‘actieve’ breuk, die ook in lang vervlogen tijden het leven in de antieke stad heeft getekend’, zegt geoloog Manuel Sintubin in een bijdrage op KU Leuven Blogt. ‘De bergwand, die hoog boven Sagalassos uittorent, is de landschappelijke uitdrukking van een tektonische breuk. Ook door de antieke stad lopen vertakkingen van deze breuk. Alles wees erop dat een of meerdere zware aardbevingen op deze breuk wel eens verantwoordelijk zouden kunnen zijn voor de verwoestingen in de antieke stad. We doopten deze breuk dan ook de Sagalassosbreuk. Toen ik het epicentrum van de aardbeving van deze week intekende op ons kaartje van het verloop van de Sagalassobreuk, kon ik mijn ogen niet geloven. Deze aardbeving, met een haard op ongeveer zeven kilometer diepte, heeft zich zeer waarschijnlijk voorgedaan op ‘onze’ Sagalassosbreuk.’

In de afgelopen twintig jaar liet het team van Marc Waelkens een groot aantal gebouwen, monumenten en fonteinen in het oude stadscentrum vakkundig herrijzen. De archeologen hanteren daarbij de techniek van anastylose, een reconstructiewijze waarbij zoveel mogelijk originele architecturale elementen hergebruikt worden. De archeologen zorgen ervoor dat de reconstructies nooit sterker zijn dan oorspronkelijk. Marc Waelkens: ‘We letten erop dat de historische breuklijnen zwakke plekken blijven, waardoor de stenen bij een nieuwe aardbeving op dezelfde manier breken en er bijgevolg geen nieuwe schade ontstaat.’

In de allereerste Eos Memo verscheen een uitgebreid verhaal over Sagalassos, dat u hier kunt downloaden als pdf.

Groepsmaaltijd

Dinsdag meldden de archeologen vanuit Sagalassos al de vondst van een complete eetkamer die dateert van 200 na Christus. In de kamer werden lepels, glazen kruiken, drinkbekers, olielampen en veel tafelwaar in keramiek gevonden alsof ze gisteren nog gebruikt werden. Heel wat schalen en kommen zijn volledig bewaard en liggen ondersteboven, vaak met de etensresten er nog in. Het lijkt er dus op dat hier een gemeenschappelijke maaltijd heeft plaatsgevonden waar tientallen personen aan deelnamen. De tafels werden om een of andere reden niet afgeruimd, maar omgegooid en zo achtergelaten. (kv)

Het afval van de groepsmaaltijd, weggeworpen rond 200 na Christus. © Sagalassos Project & Bruno Vandermeulen, KU Leuven