Waar kwamen de Filistijnen vandaan?

Archeologen hebben ten noorden van de Gazastrook een drieduizend jaar oud kerkhof van de Filistijnen ontdekt. DNA-analyses zullen binnenkort – eindelijk – uitsluitsel geven over de geografische roots van dit Bijbelse volk.

Onder niet-gelovigen is het volk dat tussen 1100 en 600 voor Christus het zuiden van het huidige Israël bewoonde wellicht het bekendst van het spreekwoord. ‘Naar de Filistijnen gaan’ betekent zoveel als ‘kapot gaan’ en duidt waarschijnlijk op het ongelovige karakter van dit zeevarende volk – althans vanuit het perspectief van de oude Israëlieten, hun gezworen vijanden.

De strijd tussen die Israëlieten en de Filistijnen komt in het oude testament veelvuldig aan bod. Het gevecht tussen de Filistijnse reus Goliath en de Israëlitische held David kan als de finale van deze eeuwenlange twist worden gezien.

Maar hoewel archeologen dus wel het gebied kennen waar de Filistijnen vanaf het einde van het tweede millennium tot pakweg de 6de eeuw voor Christus woonden (namelijk in een soort van stadstaten aan de kust van Zuid-Israël), is hun herkomst onduidelijk.

Dat de Filistijnen van elders waren, staat vast. Met goede schepen en navigatietechnieken voeren ze het volledige oostelijke deel van de Middellandse Zee af. Maar tot nog toe discussiëren historici over wáár ze oorspronkelijk precies vandaan kwamen. Van het Griekse vasteland misschien? Van Kreta of van Cyprus? Of misschien wel van verder weg, helemaal tot in Anatolië?

Het ziet er naar uit dat het raadsel binnenkort wordt opgelost. Een team van Amerikaanse archeologen heeft nabij Asjkelon, een kustplaats vlak boven de Gazastrook, immers een oud kerkhof ontdekt waar niet minder dan tweehonderd Filistijnen liggen begraven. Het team is nu met volop DNA-analyses en dateringsmethoden in de weer om de stamboom van het volk te reconstrueren en hun genetische roots te traceren. De uitslag wordt over een paar weken tot maximaal een paar maanden verwacht.

Dat het kerkhof toebehoorde aan de Filistijnen – en niet aan een van de vele andere volken die hier in de loop van de geschiedenis hebben gewoond en vervolgens zijn verdreven, zoals de Palestijnen – kunnen de archeologen opmaken uit de voorwerpen die ze naast de menselijke botten en beenderen vonden. Zo is bekend dat de Filistijnen hun doden begroeven met een flesje parfum naast hun hoofd. Andere zaken die vaak het graf mee ingingen waren kruiken en schaaltjes met olijfolie, wijn en voedsel. (sst)