De onderzoeksgroepen van Christine Van Broeckhoven (UAntwerpen, VIB) en Peter Vangheluwe (KU Leuven) ontdekten mutaties in een gen die een rol spelen in het ontstaan van de ziekte van Parkinson. De ontdekking kan leiden tot nieuwe behandelingen.
De ziekte van Parkinson telt wereldwijd meer dan 10 miljoen patiënten, waarvan ruim 2 miljoen in Europa. Motorische en niet-motorische symptomen hinderen hen bij dagelijkse activiteiten. De chronische en progressieve aard van de aandoening heeft een grote impact op hun levenskwaliteit en op die van hun omgeving.
Momenteel is er nog geen doeltreffende behandeling voor de ziekte van Parkinson. Een beter begrip van de belangrijkste eiwitten en trajecten die betrokken zijn bij het ontstaan en verloop van de aandoening is noodzakelijk om een therapie te kunnen ontwikkelen die de oorzaak aanpakt.
Nieuw risicogen
Stefanie Smolders, PhD studente in de groep van Professor Christine Van Broeckhoven (VIB-UAntwerpen Centrum voor Moleculaire Neurologie) identificeerde mutaties in het ATP10B-gen bij kinderen die op heel jonge leeftijd aan de ziekte van Parkinson lijden, terwijl hun ouders gezond zijn. De kinderen dragen twee mutaties in het ATP10B-gen, een op elk chromosoom geërfd van de ouders. Mutaties in dit gen resulteren in een verlies van het ATP10B-eiwit.
In een groep van 617 niet-verwante parkinsonpatiënten identificeerde Stefanie nog eens zes dragers van twee ATP10B-mutaties. Onder de mutatiedragers zag ze een hoge variabiliteit in de leeftijd waarop de ziekte begon. Dit kan erop wijzen dat de combinatie van de twee mutaties verschillende effecten kan hebben op de productie van het ATP10B-eiwit, en daardoor een variabel verlies van ATP10B-eiwitten en -functie.
Shaun Martin, postdoctoraal onderzoeker in de groep van Professor Peter Vangheluwe (KU Leuven, Laboratorium voor Cellulaire Transport Systemen), bestudeerde de functie van het ATP10B-eiwit. Shaun ontdekte dat het lipiden (of vetten) verplaatst uit het lysosoom, het compartiment in de cel dat verouderd celmateriaal afbreekt en recycleert. ATP10B vervoert glucosylceramide, een lipide dat een belangrijke rol speelt bij de ziekte van Parkinson. De mutaties verstoren deze functie.
Hierbij komt nog dat een verminderde hoeveelheid van ATP10B leidt tot neuronaal verlies en de neuronen gevoeliger maakt voor omgevingsfactoren die bijdragen tot een groter risico voor de ziekte van Parkinson.
Een beter begrip van de belangrijkste eiwitten en trajecten die betrokken zijn bij het ontstaan en verloop van de ziekte van Parkinson is noodzakelijk om een behandeling te kunnen ontwikkelen die de oorzaak aanpakt. Met de identificatie en karakterisering van het ATP10B-eiwit, vonden de onderzoekers een nieuw doelwit. De onderzoeksteams zoeken nu al verder naar methodes die de productie van ATP10B kunnen beïnvloeden en als therapie voor de ziekte van Parkinson gebruikt kunnen worden. Farmaceutische bedrijven hebben al belangstelling getoond.
