Bloedvatherstel kan kankertherapie verbeteren

Slechtgevormde bloedvaten in tumoren werken uitzaaiingen van kanker in de hand. Omdat kankercellen hongerig en agressief zijn, kunnen ze door de fragiele vaatwand breken en ontsnappen naar weldoorvoede organen. Onderzoekers onder leiding van Peter Carmeliet van VIB en KU Leuven hebben nu een manier ontdekt om deze bloedvaten terug gezond en sterk te maken.

Zelf vergelijken ze de methode met het ‘afkoelen van een oververhitte motor’: door de bloedvaten minder suiker te laten gebruiken, draaien ze terug op normale toeren en functioneren veel beter. Niet alleen kunnen kankercellen daardoor minder makkelijk ontsnappen, ook chemotherapie kan via gezonde bloedvaten vlotter doorstromen naar de tumor. De resultaten zijn gepubliceerd in het vaktijdschrift Cancer Cell.

Het probleem van de bloedvaten in tumoren is al langer gekend. Net zoals een tumor, woekeren ze ongecontroleerd en aan grote snelheid. Daarvoor hebben ze grote hoeveelheden suiker nodig, maar dit excessief snelle verbruik oververhit hun metabolisme. Dit leidt paradoxaal tot bloedvaten die fragiel zijn en gebrekkig opgebouwd, omdat de bloedvatcellen niet langer gecoördineerd werken. Kankercellen gebruiken ze vaak als ‘uitvalsweg’ naar andere organen. Bovendien kunnen ze onvoldoende zuurstof vervoeren, wat de uitzaaiing van de tumor bevordert. Ook medicijnen raken door slechtgevormde bloedvaten moeilijker tot bij de kankercellen – een enorm medisch probleem.

Blokkeren van suikerinname

Klassieke kankertherapieën verhinderen de aanmaak van nieuwe tumorbloedvaten en elimineren de bestaande. Het onderzoeksteam onder leiding van professor Peter Carmeliet (VIB-KU Leuven) focuste echter op het normaliseren van de ontwikkeling van bloedvaten. 'Die groeiende bloedvaten uitschakelen is niet altijd doeltreffend. Sommige patiënten zijn zelfs resistent tegen dergelijke therapieën. We waren dus aangenaam verrast om vast te stellen dat medicijnen die het suikermetabolisme van de bloedvaten blokkeren wél werken. Via een specifieke molecule wisten we die oververhitte ‘suikermotoren’ af te koelen. En zo werden de misvormde bloedvaten terug gezond.'

Die ‘normalisatietherapie’ voor bloedvaten verkleint niet alleen de kans op uitzaaiingen, maar verbetert ook de impact van bestaande chemotherapieën. Daarnaast is het onderzoek goed nieuws voor recente behandelingen gericht op het stimuleren van de natuurlijke afweer, de zogenoemde immunotherapieën. 'Onze studie toont aan dat gezonde tumorbloedvaten makkelijker de chemotherapie tot bij de tumor brengen', zegt Prof. Peter Carmeliet (VIB-KU Leuven). 'Bovendien hopen we de toevoer van immuuncellen te verbeteren. Dat is erg belangrijk met het oog op veel nieuwe kankertherapieën die het natuurlijke immuunsysteem stimuleren. Als volgende stap zullen we de concrete gevolgen van onze normalisatietherapie op immunotherapie testen. Zo zetten we een nieuwe stap naar meer gerichte behandelingen in de strijd tegen kanker.'