Een orgaantransplantatie hoeft in de toekomst wellicht niet meer gepaard te gaan met het levenslang slikken van anti-afstotingsmedicijnen.
De transplantatie van een nier, lever of hart kan levens redden. Maar de keerzijde van de medaille is dat de ontvangers van zo’n donororgaan voor de rest van hun leven medicijnen moeten slikken om te voorkomen dat hun eigen immuunsysteem het vreemde orgaan afstoot. Omdat die medicijnen ernstige bijwerkingen hebben en ze patiënten onder andere vatbaarder maken voor infecties en kanker, zoeken wetenschappers al jaren naar manieren om het immuunsysteem ertoe aan te zetten de donororganen te aanvaarden.
Onderzoekers van de universiteit van Minnesota hebben nu wellicht een stap in de goede richting gezet. Ze ontwikkelden een methode waarbij de ontvanger van een donororgaan een week voor de operatie een infusie kreeg met behandelde cellen van de donor. Ze baseerden zich daarvoor op de manier waarop ons immuunsysteem leert om geen lichaamseigen cellen aan te vallen. Doorheen ons leven sterven cellen af door een proces dat apoptose wordt genoemd. De cellen worden afgezet in onze bloedstroom. Immuuncellen in de milt nemen die op en onthouden dat de moleculen van de cellen wijzen op lichaamseigen cellen waartegen het immuunsysteem niet moet optreden. Het is mogelijk dit proces na te bootsen door cellen te behandelen met een chemische stof die ECDI heet en apoptose in gang zet.
In de studie zadelden de onderzoekers vijf makaken op met diabetes type 1 door de insulineproducerende cellen in hun pancreas te vernietigen. Vervolgens gaven ze de dieren infusies met bloedcellen van de donor die ze hadden behandeld met ECDI. Een week later transplanteerden ze pancreascellen van een donor naar de dieren, waarna ze hen een nieuwe infusie met behandelde bloedcellen gaven. De dieren kregen drie weken lang anti-afstotingsmedicijnen. Maar ook toen de onderzoekers daarmee stopten, bleven de pancreascellen gezond en bleven ze insuline produceren.
Voorlopig lijkt de enige beperking van de methode dat ze alleen werkt voor organen van levende donoren, die bijvoorbeeld een nier of een stukje lever afstaan voor transplantatie. De ontvanger moet een week voor de operatie een infusie met cellen van die donor krijgen, en dat niet lukt als de donor al overleden is. Verder onderzoek moet uitwijzen of de techniek ook werkt bij mensen.
