Postinfectieuze klachten na een virale infectie zijn niet nieuw. Toch werd het fenomeen nooit fatsoenlijk onderzocht. Brengt het onderzoek naar langdurige covid daar verandering in?
Begin juli telde de Wereldgezondheidsorganisatie meer dan 185 miljoen gerapporteerde gevallen van covid-19. Een klein aantal van de patiënten kampt na de besmetting met langdurige klachten. Het gaat vooral over vermoeidheid en kortademigheid, maar ook geheugenklachten, depressiviteit en langdurig geurverlies blijven soms maandenlang in wisselende mate aanwezig. Wereldwijd lijden naar schatting bijna 2 miljoen mensen aan zogeheten langdurige covid.
Ze blijven niet onder de radar. De patiënten verenigen zich en vragen aandacht voor hun slepende gezondheidsproblemen. In België vraagt de patiëntenvereniging Post-Covid Gemeenschap erkenning, onderzoek en steun voor mensen die maandenlang na een coronabesmetting met gezondheidsproblemen worstelen. Door de gezamenlijke inspanningen van zulke groepen en doordat zowat de hele wetenschappelijke wereld zich toelegt op covid-19 komt het onderzoek naar dit weinig sexy onderwerp eindelijk op gang.
Postinfectieuze klachten na een virale infectie zijn niet nieuw. Daarover zijn immunologen, infectiologen en epidemiologen het eens. Precies dezelfde symptomen werden namelijk eerder al beschreven na andere virusinfecties, waaronder ebola, klierkoorts, hepatitis en griep. Na de Spaanse griep leidde postvirale vermoeidheid een eeuw geleden al tot grote problemen, maar het fenomeen werd nooit fatsoenlijk onderzocht.
Nadat ze klierkoorts hebben doorgemaakt kampen jongeren soms maandenlang met abnormale vermoeidheid en geur- en smaakverlies, met langdurig schoolverlet als gevolg. Deze klachten zijn bekend en allemaal netjes in kaart gebracht, maar daar houdt de belangstelling voor de problematiek meestal op. Megan Hosey, professor op de revalidatieafdeling van de Johns Hopkins University in het Amerikaanse Baltimore, noemt de postinfectieuze syndromen een blinde vlek in de geneeskunde. Ze worden volgens haar schaamteloos verwaarloosd.
Postinfectieuze syndromen worden in de geneeskunde schaamteloos verwaarloosd
Omdat er geen duidelijke orgaanschade wordt vastgesteld en het virus verdwenen lijkt, worden patiënten met een postviraal syndroom vaak niet ernstig genomen. Zij zijn niet de enigen die van het kastje naar de muur worden gestuurd. De immunoloog Anthony Fauci, voormalig directeur van het Amerikaanse Nationaal Instituut voor Allergieën en Infectieziekten (NIAID) en corona-adviseur van oud-president Donald Trump, vindt de overlap tussen het chronischevermoeidheidssyndroom (CVS) en langdurige covid opvallend.
Ook CVS is geen ingebeelde ziekte. Ze is vermoedelijk gebaseerd op moeilijk detecteerbare afwijkingen in het immuunsysteem en het neuro-endocriene systeem. De rode draad doorheen deze problematiek zou een abnormale ontstekingsactiviteit zijn. Volgens sommigen zou een virale infectie daarvoor een externe trigger zijn, anderen zien meer iets in chronische stress in combinatie met een genetische kwetsbaarheid.
In juni publiceerde het Centers for Disease Control de eerste richtlijn over langdurige covid. Daarin beklemtoont het instituut dat we het welzijn van patiënten niet alleen mogen beoordelen op basis van wat labonderzoek of medische beeldvorming zeggen. Zorgverleners mogen de klachten niet ontkennen als ze geen afwijkingen vinden, zo staat er.
De voorgestelde behandeling is door gebrek aan kennis over onderliggende mechanismen symptomatisch. Bij hoofdpijn brengen pijnstillers soelaas, bij vermoeidheid en kortademigheid zijn revalidatieoefeningen op hun plaats, bij depressiviteit wordt psychotherapie voorgeschreven. Patiënten met langdurige covid moeten gradueel en onder begeleiding kunnen werken aan hun lichamelijke conditie. Ze moeten ondersteund worden en erkenning krijgen. Zo geraken ook zij uiteindelijk van hun klachten af.
