De pil voor mannen: eindelijk?

Al jaren wordt ze beloofd maar al evenlang is ze er nog steeds niet: de anticonceptiepil voor mannen. Amerikaanse onderzoekers hebben met de proteïne BRDT een belangrijk element ontdekt om de mannenpil mogelijk te maken. Maar zitten mannen én vrouwen daar wel op te wachten?

Met de komst van de anticonceptiepil in de tweede helft van de vorige eeuw trokken vrouwen de controle over zwangerschap naar zich toe. Voortaan konden ze het ook zonder condooms en moest er al helemaal niemand voor het zingen de kerk uit. In de loop der jaren kwamen er een hoop pilletjes, pleisters en zo meer bij. Maar voor mannen bleef het bij de twee bovenstaande anticonceptiemiddelen, tenzij ze bereid waren een sterillisatie te ondergaan.

Om de gelijkheid der seksen na te streven wordt er de laatste jaren ook met enige regelmaat bericht over de anticonceptiepil voor mannen. In de eerste plaats werd, net zoals bij de “vrouwenpil”, geprobeerd met hormomen de vruchtbaarheid te onderdrukken. Maar met bijwerkingen zoals verminderd libido, invloed op het gemoed en een verhoogd risico op hartaandoeningen maakt de pil zich niet populair bij haar doelpubliek. Bovendien zijn ze niet zo betrouwbaar als de vrouwelijke variant.

Hormonenvrij
De laatste jaren gaat men dan ook steeds vaker de hormonenvrije weg op. Er wordt volop geëxperimenteerd, soms op het bizarre af. Blijkbaar kan je mannen ook onvruchtbaar maken door hun lichaam vitamine A te ontzeggen of door ultrasoon geluid op de teelballen af te sturen. Of je kan gaan rommelen met de moleculen en proteïnen, zoals in het laatste onderzoek.

James E. Bradner, aan de Harvard Medical School in Boston, onderzocht JQ1, een molecule, op kankergenezende eigenschappen. JQ1 oefent een invloed uit op bromodomeinen, bepaalde eiwitten, en Bradner vroeg zich af wat de invloed zou zijn op BRDT, een eiwit betrokken bij de productie van sperma. Daarvoor zocht hij contact op met Martin M. Matzuk van de Baylor College of Medicine in Houston. Bleek dat JQ1 de normale werking van BRDT blokkeerde, wat een negatieve invloed had op de productie en kwaliteit van het sperma.

Een test bij muizen bevestigde inderdaad dat de mannetjes onvruchtbaar werden 1 tot 2 maanden nadat de behandeling werd gestart. Omdat niet met de hormonen werd geknoeid werden de negatieve effecten weggewerkt, en bovendien werden de muizen terug vruchtbaar na 1 tot 2 maanden nadat de behandeling werd gestopt. Ook aan hun nakomelingen in de tijd erna werd niets verdacht opgemerkt.

Een wondermiddel is het echter niet, zegt Matzuk. ‘JQ1 is niet de pil voor mannen omdat het zich ook bindt aan andere leden van de bromodomeinen-familie. Maar deze data bewijzen dat BRDT een prima doelwit is voor mannelijke anticonceptie, en het geeft ons nuttige informatie voor de toekomstige ontwikkeling van medicijnen.’

Willen ze wel?
Voorlopig wordt er dus nog volop geëxperimenteerd met een anticonceptiepil voor mannen. Of dat de komende jaren leidt tot een pil die even betrouwbaar is als de vrouwelijke variant, is voorlopig nog koffiedik kijken. De vraag is echter: zitten we daar op te wachten?

Die vraag werd maar weinig gesteld. Voor een grote studie moeten we teruggaan tot 2000. Tweeduizend vrouwen die in Schotland, China en Zuid-Afrika naar anticonceptieklinieken gingen werden vragen gesteld over de mannelijke pil. Over de landsgrenzen was steeds een meerderheid van de vrouwen het idee wel genegen, al leek er in Azië iets meer terughoudendheid. Dat veegt alvast één steeds wederkerend argument van tafel: dat vrouwen er niet op vertrouwen dat hun man op tijd aan zijn pilletje zal denken.

De vrouwen mogen dan wel akkoord gaan, hoe zit het met de mannen? Aan hen werd niets gevraagd. Een andere, kleinere studie waar wel mannen bij betrokken waren leert dat de cijfers zowat gelijk lopen. Meer dan 70 procent van zowel mannen als vrouwen zou het geen probleem vinden wanneer mannen een grotere rol krijgen in de anticonceptie. (tn)

Dit artikel verschijnt ook in Eos Weekblad op iPad
Elke vrijdag bieden we u een nieuwsgedreven weekblad, gelardeerd met beeld en geluid. De Eos-app kunt u gratis downloaden in de App-store van iTunes. Met die app haalt u de wekelijkse uitgaven (gratis sinds 13/07/2012) binnen.