Wetenschappers werken aan een betere wereld. In mijn ogen zijn het allemaal een beetje superhelden. Het klimaat redden, honger de wereld uit helpen, ongeneeslijke ziektes een halt toe roepen, nieuwe producten ontwikkelen die ons leven mooier, langer of gewoon makkelijker maken… Ontelbare stukjes nieuwe kennis stellen ons in staat om steeds verder te bouwen aan een mooiere toekomst.
Zo gesteld klinkt het bijna als een sprookje. Maar niet alle aspecten van wetenschappelijk onderzoek zijn even romantisch. Denk maar aan dierproeven. Hoewel ze een cruciale rol spelen bij zo goed als alle medische doorbraken wordt er ook heftig tegen geprotesteerd. Kan het niet zonder? Waarom betalen dieren de prijs voor onze gezondheid? Een muis is toch geen mens? Het zijn pertinente vragen die een antwoord verdienen. Daarom mogen we als wetenschappers ook een “moeilijk” onderwerp als dierproeven niet uit de weg gaan.
Helaas blijven dierproeven ook vandaag nog nodig. Complexe biologische processen kunnen we niet bestuderen aan de hand van een computermodel of in gekweekte cellen. En hoewel muizen inderdaad geen mensen zijn, vertonen ze toch heel wat biologische gelijkenissen die ons inzicht kunnen geven op de situatie bij de mens.
Enkel met duidelijke informatie over het hoe en waarom, kunnen we realistische verwachtingen scheppen en haalbare ambities voor de toekomst stellen
Gelukkig zijn er strenge regels die ervoor zorgen dat dierproeven enkel mogelijk zijn als er geen alternatieven bestaan. Elk onderzoek met proefdieren moet gemotiveerd worden voor een ethische commissie en iedere onderzoeker die met proefdieren werkt kent het principe van de 3V’s: verfijnen, verminderen en vervangen.
Dat ziektes als kanker en AIDS nu vaak veel beter te behandelen zijn dan pakweg twintig jaar geleden juichen we allemaal toe. Maar dat daar ook dierproeven voor nodig waren durven we wel al eens te vergeten of verzwijgen.
Net daarom is het goed dat bijna twintig belangrijke spelers in het Belgische onderzoekslandschap zich vandaag ondubbelzinnig engageren voor proactieve communicatie over proefdieronderzoek. Enkel met duidelijke informatie over waarom en hoe dierproeven gebeuren, kunnen we vandaag realistische verwachtingen scheppen en haalbare ambities stellen voor de toekomst.
Sprookjes bestaan niet, ook niet in wetenschappelijk onderzoek. Maar ook “moeilijke” verhalen zijn de moeite waard, en het is belangrijk dat onderzoekers ze vertellen.
Liesbeth Aerts was ook te gast in de Eos-podcast "Vraag het Aan". Daarin vertelt ze nog veel meer over dierproeven in de wetenschap én de mogelijke alternatieven. Luister hieronder of in je favoriete podcast-app.
