Dood aan malariaparasieten én -muggen

Mensen raken besmet met malaria door malariamuggen die besmet zijn met de malariaparasiet. Maar ook muggen die mensen met malaria bijten, raken besmet met malaria. Zelfs na behandeling met de best beschikbare malariamedicijnen, zijn mensen nog vele dagen in staat nieuwe muggen te besmetten. Net dat laatste vormt een van de grootste uitdagingen van de malariabestrijding, want wie met malaria besmet is kan de infectie nog aan meer dan honderd anderen doorgeven.

Nijmeegse onderzoekers ontdekten per toeval dat een nieuwe combinatietherapie zowel mug als parasiet doodt: het muggenlaboratorium van het Radboudumc levert geregeld malariamuggen voor dieronderzoek naar malaria. Tijdens een van de experimenten was de sterfte van muggen onverwacht hoog. De enige mogelijke verklaring voor de muggensterfte was het feit dat de proefdieren kort voor het experiment ontwormd waren met ivermectine. Uit nader onderzoek bleek inderdaad dat ivermectine de zenuw- en spiercellen van de malariamug verlamt.

De onderzoekers dienden het middel samen met de standaard anti-malariatherapie toe aan proefpersonen in Burkina Faso – wat kon omdat ivermectine veilig is voor de mens – en ontdekten dat het merendeel van de malariamuggen overleed kort nadat ze een mens gebeten hadden die de combinatietherapie had geslikt. Bovendien bleek dat de therapie effectief is tegen verschillende Afrikaanse malariamuggen. ‘Zowel voor het uitroeien van malaria als voor het indammen van de verspreiding van medicijnresistentie is onze combinatietherapie van belang’, vertelt onderzoeker Teun Bousema. ‘De nieuwe behandeling doodt bovendien muggen op een volledig andere wijze dan de huidige bestrijdingsmiddelen en werkt daardoor ook tegen insecticideresistente muggen.’ (ev)