Een van de cruciale principes van de wetenschap is nooit zomaar iets aannemen, en denken dat het vast al wel lang en breed onderzocht is door anderen, want af en toe glipt er zelfs een mijlpaal door het net. Vakspecialist Timothy Giles Barraclough (Imperial College en Oxford University) was óók erg verbaasd toen hij een onderzoek wilde opzetten met de oorspronkelijke, door Alexander Fleming in 1928 ontdekte penicilline. Nog niemand had die oorspronkelijke antibacteriële stof grondig geanalyseerd met moderne onderzoeksmethoden.

Daarop zetten hij en zijn team zich aan het werk met levende stalen van Flemings penicilline, die al meer dan vijftig jaar ingevroren lagen. Met als resultaat het nu in Scientific Reports verschenen eerste genoom van de moeder aller algemeen bruikbare antibiotica. Maar de onderzoeksresultaten willen meer zijn dan historisch-wetenschappelijke archeologie. Barraclough en zijn team kijken namelijk ook naar het heden en de toekomst. Ze vergeleken onder meer Flemings ‘oerversie’ met latere varianten.

Aanvankelijk werd penicilline op kleine schaal geproduceerd, maar al snel verschoof de prioriteit naar kwantiteit, stipt hoofdverslaggever Ayush Pathak aan. ‘Van knutselen in een petrischaaltje ging het naar produceren op industriële schaal. En dus naar op een heel andere manier penicilline kweken, met als gevolg wijzigingen aan een aantal genen. Het is best mogelijk dat in die sneltreinvaart kansen gemist zijn om het oorspronkelijke antibioticum te optimaliseren. Het is op dat vlak dat onze research perspectieven biedt. We denken daarbij vooral aan het groeiende probleem van de resistentie tegen antibiotica. Ons onderzoek kan een uitvalsbasis zijn voor een frisse blik op mogelijke gemiste kansen en nieuwe oplossingen.’

Foto: CABI