Genetisch risico op kanker nog meer blootgelegd

Een groot onderzoeksteam heeft meer dan 80 genetische variaties in ons DNA geïdentificeerd die ons risico op borst-, prostaat- en eierstokkanker vergroten.

Wetenschappers uit meer dan 40 landen (waaronder wetenschappers van VIB en KU Leuven) vergeleek het DNA van 100.000 kankerpatiënten met dat van 100.000 gezonde mensen. Ze gingen daarbij op zoek naar genetische variaties - single nucleotide polymorphisms of SNPs - die een verhoogd risico geven op kanker. Ze vonden 9 nieuwe SNPs die het risico op eierstokkanker verhogen, 26 voor prostaatkanker en 49 voor borstkanker. Uit de resultaten bleek dat een enkele van deze SNPs niet veel invloed hebben op het risico op kanker, maar dat een combinatie van veel SNPs het risico tot enkele malen kan opdrijven. Opvallend was dat veel van de nieuw geïdentificeerde risico-SNPs zich in DNA-regio’s bevonden met een controlefunctie op het gedrag van genen. De SNPs bleken deze controle te ontregelen en de signalen tegen te werken die cellen vertellen te stoppen met groeien.
 

Bij de SNPs die het risico op borstkanker verhogen, bevonden sommige zich in regio’s die ook betrokken waren in andere kankers. Dat wijst erop dat ze aan de basis kunnen liggen van een algemener mechanisme in het ontstaan van kanker. Het team onderzocht ook vrouwen met een mutatie in een BRCA-gen. Zij weten dat ze een groter risico hebben om borst- en eierstokkanker te ontwikkelen maar tot nu toe was onduidelijk wat de kanker echt in gang zet. De onderzoekers ontdekten dat vrouwen met BRCA-mutaties en bepaalde SNPs bijna zeker borstkanker krijgen voor hun 80ste. Verder onderzoek moet hier kunnen leiden tot een betere screening.

Prostaatkanker

Voor prostaatkanker konden 20 van de 26 nieuw ontdekte SNPs geassocieerd worden met de ziekte in zijn meest agressieve en levensbedreigende vorm. Dit maakt het mogelijk om tests op te zetten waarmee mannen met een heel hoog risico op prostaatkanker kunnen worden geïdentificeerd. Door deze groep zeer regelmatig te screenen, kan dit het aantal mannen dat sterft aan prostaatkanker - vandaag is dit 1 op 6 - drastisch verminderen.
 

Al deze resultaten, gepubliceerd in Nature Genetics, maken het mogelijk om in de toekomst de ziekte aan te vallen in het vroegst mogelijke stadium en de kans op overleven van patiënten te verhogen. (ev)