Onder het motto 'wat je zelf doet, doe je beter' gaan almaar meer mensen aan de slag met DIY-filmpjes en -recepten. Zeep, parfum maar ook zonnecrème kan je zelf maken. Is dat wel zo'n goed idee?
Natuurlijke en organische huidverzorgingsproducten zijn steeds populairder en dat geldt ook voor zonnecrèmes. Op heel wat websites, waaronder Pinterest en Instagram, delen gebruikers hun recepten voor zelfgemaakte zonnecrème.
Als we mogen afgaan op de online commentaren, dan is die trend vooral ontstaan omdat mensen bang zijn voor de chemische stoffen in zonnecrèmes uit de winkel. Ze geloven ook dat huisgemaakte, natuurlijke producten hen beter zullen beschermen tegen de schadelijke stralen van de zon.
Deze angst komt voort uit recente nieuwsberichten dat bepaalde ingrediënten van zonnecrème, zoals oxybenzone en octinoxaat, de hormoonbalans lijken te verstoren. Door zonnecrèmes met die ingrediënten te gebruiken zouden de chemicaliën zich in ons lichaam kunnen ophopen tot concentraties die de veiligheidsdrempel van de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) ver overschrijden.
Het massale gebruik van oxybenzone en octinoxaat zou ook negatieve gevolgen hebben voor het milieu en het zeeleven
Veel van de recepten voor huisgemaakte zonnecrème bevatten ingrediënten als sheaboter, cacaoboter en kokos-, amandel-, avocado-, lavendel- en vitamine E-olie. De beschermingsfactor (SPF) van deze ingrediënten bedraagt volgens de auteurs van de recepten tussen de vier en zes. Als die SPF-waarde klopt, is dat niet voldoende om onze huid te beschermen tegen de schadelijke effecten van de zon.
Sommige recepten bevatten wortelzaadolie, waarvan de auteurs beweren dat de SPF 35 a 40 bedraagt. Dat lijkt echter onwaarschijnlijk als je ziet hoe weinig olie er in de recepten gebruikt wordt.
Het enige rechtmatige bestanddeel dat in de recepten wordt voorgesteld is zinkoxide. De auteurs raden aan om enkel "ongecoat", "non-nano" en "niet-gemicroniseerd" zinkoxide te gebruiken om zo het milieu niet te schaden. Dat is prima zolang de grootte en verhouding van de partikels maar nauwkeurig bestudeerd en getest worden om een effectief filtereffect te bekomen.
Voldoende bescherming?
De schadelijkste straling van de zon is de ultraviolette straling (uv), in het bijzonder UVB- en UVA-straling . UVB heeft een kortere golflengte en dringt niet zo diep in de huid, maar is erg gevaarlijk. Het kan namelijk het DNA in onze huidcellen veranderen en huidkanker veroorzaken.
UVA heeft een langere golflengte en kan veel dieper in de huid dringen. Deze stralen kunnen schadelijke reactieve zuurstofmoleculen doen vormen, zogenaamde "vrije radicalen". Die moleculen kunnen het vet, de proteïnen en het DNA in onze huid aantasten, waardoor ze de normale functie van onze huidcellen verstoren.
Zonnecrèmes uit de winkel bevatten goedgekeurde uv-filterende bestanddelen die UVA- en UVB-stralen blokkeren. Zinkoxide is een van deze uv-filters. Het is uitvoerig getest om de meest effectieve hoeveelheid te bepalen om schadelijke straling te blokkeren. Het is niet duidelijk of het zinkoxidepoeder in de online recepten voldoet aan de aanbevolen hoeveelheid of verhouding.
Zonnecrèmes uit de winkel bevatten ook antioxidanten zoals vitamine E en C. Die neutraliseren de schadelijke effecten van de vrije radicalen die in de huid ontstaan door UVA-straling. Op dat vlak scoren DIY-zonnecrèmes wel goed omdat ze vaak natuurlijke oliën (bv. vitamine E) bevatten die antioxiderende eigenschappen hebben.
Alle zonnecrèmes op de markt zijn uitgebreid getest om te zien of ze volledige UVA- en UVB-dekking bieden, geschikte antioxiderende eigenschappen hebben en waterbestendig zijn. De FDA en de Europese Commissie bevelen een SPF-factor van 15-29 aan voor gemiddelde bescherming tegen de zon (en 30-50 voor hoge bescherming).
SPF weerspiegelt voornamelijk de bescherming tegen UVB-straling. Voor UVA-stralen moet ook de UVA-beschermingsindex op de verpakking aangegeven worden. Volgens de Europese aanbeveling zou de UVA-bescherming van een zonnecrème minstens een derde van de vermelde SPF moeten bedragen. Een product dat aan deze vereiste voldoet, krijgt het UVA-logo op de verpakking (de letters "UVA" in een cirkel).
Consumenten moeten de verpakking goed lezen en de aanbevolen dosis van 2 mg per vierkante centimeter huid smeren. Op basis van die hoeveelheid bepaalden de FDA en de EU namelijk de aanbevolen SPF- en UVA-beschermingsfactor waarbij het risico op huidkanker vermindert, in het bijzonder voor mensen met een lichte huid.
Dit alles benadrukt hoe gevaarlijk het kan zijn om zelfgemaakte zonnecrèmes te gebruiken. Ze zijn niet degelijk getest en bieden onvoldoende bescherming. Bovendien worden die huisgemaakte crèmes niet in een steriele omgeving bereid, waardoor ze besmet kunnen raken met bacteriën en schimmels. Die kunnen op hun beurt huidinfecties veroorzaken. De conclusie is simpel: koop je zonnecrème gewoon in de winkel.
Vertaling: Nikita Vanboterdael
