500 miljoen mensen stoppen 15 keer per uur met ademen tijdens hun slaap. Ze lijden aan obstructief slaapapneu. Door de ademhaling tijdens je slaap te analyseren kunnen patiënten met obstructief slaapapneu sneller, beter en efficiënter behandeld worden.
Stel je voor dat je elke keer dat er een nieuw liedje start op de radio, je adem moet inhouden voor minstens 10 seconden. Niet aangenaam he? Dat gebeurt er wanneer iemand met obstructief slaapapneu in slaap valt.
Stoppen met ademen tijdens de slaap gebeurt omdat de spieren ontspannen, dus ook de spieren die normaalgezien onze luchtweg openhouden. Hierdoor komt geen lucht meer in de longen en daalt het zuurstofniveau in het bloed. En dat kan dan weer een effect hebben op het hart, de hersenen en ervoor zorgen dat je niet uitgerust wakker wordt.
`We schatten dat 500.000.000 (500 miljoen!) mensen wereldwijd obstructief slaapapneu hebben. Dat is ongeveer 1 op 16. Het overgrote deel van die mensen weet het zelf niet. Hoe dat komt? Slaapproblemen en zeker snurken, wat vaak een symptoom is van obstructief slaapapneu, wordt nog vaak weggelachen. Wie snurkt, stoort misschien wel zijn huisgenoten, maar ‘gevolgen zal het toch wel niet hebben’. Nochtans lopen mensen met obstructief slaapapneu een hoger risico op hart- en vaatzieken, slaperigheid en vermoeidheid overdag, en werk- en verkeersongevallen.
Het zijn dan ook vaak de huisgenoten die iemand naar de dokter sturen. Zo is er Inge. Ze is 45 jaar en snurkt enorm luid volgens haar partner. Ze slapen dan ook al maanden apart. Zelf voelt ze zich naar eigen zeggen prima. Wat vermoeid, maar “dat hoort er nu eenmaal bij”. Ze willen graag samen op vakantie, maar boeken uiteraard liever maar één kamer.
De reis naar een stille slaapkamer
De huisarts stuurt Inge door naar het slaapcentrum. Daar ondergaat ze een polysomnografie, dat betekent letterlijk: veel-slaap-beschrijven. Tijdens de slaap meten we haar hersenactiviteit, haar hartslag, haar spieractiviteit, haar zuurstofgehalte in het bloed, hoe luidt Inge snurkt, maar ook haar ademhaling. Wat blijkt? Inge snurkt inderdaad heel luid. Uit al die metingen komt ook één getal naar voor: het aantal keer dat Inge stopt met ademen per uur slaap. Dit blijkt meer dan 15 keer per uur slaap te gebeuren, ofwel, elke keer dat er een nieuw liedje start op de radio.
Inge wordt behandeld met een CPAP-apparaat. Dat is eigenlijk een omgekeerde stofzuiger. De CPAP blaast via een masker lucht in de luchtweg en houdt deze zo open. De behandeling werkt goed. Inge snurkt minder en ze stopt niet meer zo vaak met ademen ’s nachts. Maar toch is Inge niet helemaal tevreden. Ze kan het masker niet zo goed verdragen en daardoor doet ze deze ’s nachts onbewust af. Inge heeft een andere behandeling nodig.
Inge wordt opnieuw doorverwezen, dit keer naar de dienst Neus-, Keel- en Oorziekten. Hier worden opnieuw enkele onderzoeken gedaan. Eén van deze onderzoeken is een drug-induced sleep endoscopy of DISE. Tijdens een DISE onderzoek wordt de natuurlijke slaap nagebootst met een lichte verdoving, zo kunnen we overdag onderzoeken wat er gebeurt tijdens de nacht. Met een camera wordt in de luchtweg gekeken waar nu exact de luchtweg toevalt. Op deze manier kunnen we beter bepalen welke behandeling voor Inge het beste zal werken. Het heeft namelijk weinig zin om een behandeling te geven die de tong naar voren brengt als het probleem hoger of lager in de luchtweg zit. Uit dit onderzoek blijkt dat Inge de ideale kandidaat is voor een behandeling met een mondbeugel.
Opnieuw wordt Inge doorverwezen, dit keer naar een gespecialiseerde tandarts. De tandarts zorgt voor een mondbeugel op maat. De mondbeugel zorgt ervoor dat tijdens haar slaap de onderkaak van Inge naar voor gebracht wordt. Op deze manier blijft de luchtweg open. Zowel het snurken als het stoppen met ademen is hierdoor sterk verminderd.
Na een hoop onderzoeken, drie doorverwijzingen en veel tijd, heeft Inge haar ideale behandeling gevonden. Uitstekend nieuws voor Inge, maar we hebben de middelen niet om dit te doen voor alle 499.999.999 andere mensen op de wereld die lijden aan obstructief slaapapneu. Het moet dus sneller én efficiënter.
Alles uit het slaaponderzoek?
We werken hard om dat aantal stappen te verminderen. Zo werken wetenschappers uit onder andere Harvard en de Universiteit Antwerpen samen om rechtstreeks uit het ademhalingssignaal te gaan voorspellen wat er nu precies gebeurt tijdens de slaap.
Wanneer iemand normaal ademt, ziet het ademhalingssignaal eruit zoals een golfpatroon. Zowel het inademen als het uitademen ziet er mooi afgerond uit. Als de spieren verzwakken tijdens je slaap, heeft dit direct een effect op de ademhaling. De ademhaling is iets minder afgerond en over het algemeen ook iets kleiner. Dit wordt in medische termen flow limitatie genoemd, letterlijk het verminderen van de ademhaling.
We hebben nu ontdekt dat de uiteindelijke vorm van de ademhaling bij flow limitatie afhankelijk is van de plaats waar de luchtweg toevalt.
Zo ziet het ademhalingssignaal van het patroon dat niet goed behandeld kan worden met een mondbeugel er helemaal anders uit dan het ademhalingssignaal van een patroon dat er wel heel goed mee behandeld kan worden. Op deze manier zouden we veel sneller de juiste behandeling kunnen voorschrijven aan elke patiënt.
Zo kan hopelijk niet enkel Inge, maar ook haar 499.999.999 lotgenoten en hun partner snel genieten van een rustige nacht en een welverdiende vakantie.
