Het vaccin dat meisjes beschermt tegen baarmoederhalskanker blijkt ook nuttig te zijn voor jongens.
Vanaf dit schooljaar krijgen ook jongens van het eerste middelbaar in beide Gemeenschappen het HPV-vaccin aangeboden via de schoolarts.
Een infectie met het humaan papillomavirus (HPV) is een van de meest frequente seksueel overdraagbare aandoeningen en wordt meestal vanaf de eerste seksuele contacten doorgegeven. Drie op vier personen worden erdoor besmet, vooral tussen 20 en 25 jaar. De meeste HPV-infecties verlopen zonder klachten en herstellen spontaan, maar sommige HPV-virussen blijven sluimeren en kunnen aanleiding geven tot kanker (vooral baarmoederhalskanker) of genitale wratten.
Sinds 2010 worden in Vlaanderen via de secundaire scholen HPV-vaccinatieprogramma’s voor meisjes tussen 12 en 14 jaar georganiseerd. Het doel ervan is meisjes te beschermen tegen baarmoederhalskanker. De vaccinatie bestaat uit twee doses. In Vlaanderen bedraagt de vaccinatiedekking 91% voor beide prikjes. Hoewel baarmoederhalskanker het meest frequent is, kan dit virus ook andere kankers veroorzaken, waaronder anus-, penis- en keelkanker, die ook jongens kunnen treffen. Daarom wordt de HPV-vaccinatie in diverse landen, waaronder België, uitgebreid naar jongens.
De Hoge Gezondheidsraad (HGR) bracht hiervoor een gunstig advies uit in 2017, maar het was wachten op een studie van het Federaal Kenniscentrum (KCE) over de kosteneffectiviteit van veralgemeende vaccinatie van jongens. Begin dit jaar publiceerde het KCE haar rapport waarin bevestigd wordt dat HPV-vaccinatie van jongens tussen 9 en 14 jaar kosteneffectief is.
Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?
HPV-vaccinatie is doeltreffender voor meisjes, omdat baarmoederhalskanker veruit de meest voorkomende kanker is die met het virus geassocieerd wordt. Vandaag is geweten dat HPV-infecties ook op andere plaatsen kwaadaardige tumoren kunnen veroorzaken (schaamlippen, vagina, penis, anus, keelholte). Een kwart van alle HPV-gerelateerde kankers treft mannen. Het gaat dan vooral om keelkanker. Op de tweede en derde plaats komen respectievelijk anus- en peniskanker. Bij mannen die seks hebben met mannen komt anale kanker frequenter voor. HPV-infecties komen vaker voor hij homo- en biseksuele mannen, bij personen die een orgaantransplantatie ondergingen en bij personen met hiv.
Het HPV-vaccin is voor jongens even immunogeen. Dat betekent dat het immuunsysteem even sterk antwoordt op het vaccin als bij meisjes, en even veilig als voor meisjes. De nevenwerkingen zijn doorgaans mild tot matig en verdwijnen spontaan: wat pijn en roodheid op de prikplaats en soms voorbijgaande hoofdpijn.
Dat het even geduurd heeft om jongens in het HPV-vaccinatieprogramma op te nemen, had hoofdzakelijk met kosten en baten te maken: keel-, anus- en peniskanker komen veel minder vaak voor dan baarmoederhalskanker, maar de balans blijkt nu toch in het voordeel van veralgemeende vaccinatie te liggen. Daarom worden deze prikken vanaf nu ook terugbetaald voor jongens.
Enkel meisjes vaccineren is volgens sommigen ook een vorm van discriminatie. De nieuwe genderneutrale HPV-vaccinatie biedt ook bescherming voor jongens die reizen naar regio’s waar meisjes veel minder gevaccineerd worden en via seksuele contacten niet-gevaccineerde jongens kunnen besmetten. Jongens zullen precies hetzelfde vaccin krijgen als meisjes.
