Immuuncellen beter begrepen

De eigenschappen van onze immuuncellen zijn veel sterker onderhevig aan omgevingsfactoren dan tot nu toe gedacht.

Bij een bacteriële infectie dringen monocyten – belangrijke witte bloedcellen van het aangeboren immuunsysteem - het geïnfecteerde weefsel binnen. Ze veranderen daar in macrofagen en voeren er de eerste verdedigingsreactie uit door de ziekteverwekkers te neutraliseren.

Uit nieuw onderzoek blijkt dat macrofagen passiever zijn dan monocyten zolang je gezond bent. Ze maken minder ontstekingseiwitten aan en reageren minder sterk. Logisch, stellen de onderzoekers, want monocyten zitten in het bloed en moeten daar meteen op een indringer reageren, terwijl macrofagen vooral in de slijmvliezen terechtkomen en ze beter niet reageren op alle micro-organismen die daar terechtkomen.

De onderzoekers ontdekten ook dat onze immuuncellen veel onderheviger zijn aan omgevingsfactoren dan ze tot nu toe dachten. Bij een bloedvergiftiging bijvoorbeeld, worden de macrofagen zo sterk afgeremd dat de immuuncellen niet meer op binnendringende bacteriën reageren. Het andere uiterste komt ook voor. Bij bepaalde infecties of vaccinaties ontstaan hyperactieve cellen. Dat kan, zo ontdekten de onderzoekers, doordat ook het aangeboren immuunsysteem een geheugen heeft.

Van zo’n geheugen werd tot nu toe gedacht dat het alleen voorkwam bij het verworven immuunsysteem - dat trager werkt dan het aangeboren immuunsysteem maar zich wel aan de ziekteverwekkers aanpast. De onderzoekers noemen het geheugen van het aangeboren immuunsysteem - dat sneller werkt maar niet specifiek is voor een ziekteverwekker - getrainde immuniteit.

De ontwikkelingsstappen van bloedcellen precies begrijpen, is belangrijk om stamceltherapie te verbeteren. Die wordt gebruikt om ziekten te behandelen waarin de vorming van bloedcellen verstoord is, of bij sterk verminderde immuniteit. (ev)