Nederlandse onderzoekers zien wereldwijd voor het eerst live op een beeldscherm hoe de radioactieve bolletjes die ze bij een kankerpatiënt hebben ingespoten de zieke lever instromen.
Artsen behandelen patiënten met levertumoren soms met interne radiotherapie. Daarbij bestralen ze de tumoren niet van buiten het lichaam van de patiënt, maar van binnenin de tumoren. Dat doen ze door kleine radioactieve bolletjes in de leverslagader te spuiten, waarna die zogenoemde microsferen worden meegevoerd door het bloed en vastlopen in de kleinste bloedvaatjes die vaak in en rondom tumoren zitten. Tumoren worden door de behandeling vaak verkleind en soms zelfs helemaal vernietigd.
De behandeling heeft een groot nadeel. Artsen kunnen de ingespoten microsferen niet volgen tijdens de behandeling en moeten blind varen. ‘We onderzoeken vooraf hoe de leverader zich vertakt, waar de tumoren precies zitten en of we zo nodig een vertakking kunnen afsluiten voor het hoogst haalbare resultaat’, vertelt Frank Nijsen van de afdeling Medische Beeldvorming van het Radboudumc. ‘Maar hoe de microsferen zich tijdens de behandeling exact verspreiden, gebeurt buiten ons gezichtsveld. Daardoor is het mogelijk dat er te weinig microsferen naar een tumor stromen, dat de stralingsdosis te laag blijft en dat we niet het gewenste effect bereiken.’
MRI
Daar komt nu verandering in. Nijsen en zijn collega’s ontwikkelden een therapie op basis van radioactieve bolletjes uit holmium, een zilverwit scheikundig element. De bolletjes zijn paramagnetisch, een vorm van magnetisme waardoor ze met een MRI zichtbaar te maken zijn. De afgelopen jaren ontwikkelden ze een methode om de bolletjes veilig toe te dienen terwijl de patiënt in een MRI-scanner ligt. Belangrijk daarbij was dat alle materialen die bij de therapie worden gebruikt ook veilig moesten zijn in het hoge magneetveld van de scanner en dat ze het MRI-beeld niet mochten verstoren.
‘We kunnen ook meten hoeveel bolletjes in de tumoren en in de gezonde lever zijn vastgelopen’
De unieke procedure is onlangs voor het eerst gelukt. Tijdens de behandeling van een patiënt met leverkanker zag het onderzoeksteam de ingespoten radioactieve bolletjes live op het beeldscherm de lever instromen. ‘Voor zover bekend is het wereldwijd de eerste keer dat we al tijdens de procedure zien hoe de bolletjes zich verdelen’, vertelt Joey Roosen van de afdeling Medische Beeldvorming. ‘We kunnen de injectie van de microsferen dankzij het MRI-beeld live volgen en daarnaast meten hoeveel bolletjes in de tumoren en in de gezonde lever zijn vastgelopen.’
In vervolgonderzoek wil het team van Nijsen nu bekijken of ze de verspreiding van de bolletjes ook tijdens de procedure nog kunnen bijsturen. ‘Als dat lukt, dan kunnen we de techniek veel beter afstemmen op de situatie van iedere unieke patiënt en ligt de weg open naar een meer persoonsgerichte aanpak van levertumoren.
