Kan je invloed uitoefenen op een gok?

Iedereen heeft wel eens een gokje gewaagd. Of het nu bij het touwtje trekken op de kermis was of met een loterij op de lokale dorpsbraderie. Misschien speel je zelfs al tientallen jaren trouw mee met de Lotto of de Staatsloterij. En ook al weet je dat de kans op de jackpot vrijwel nihil is, het blijft spannend en leuk om mee te doen. Maar klinkt het niet veel beter als je invloed kan uitoefenen op de gok?

Ja, er is een mogelijkheid om invloed uit te oefenen: matchfixing. Helaas is dat niet helemaal legaal. De afgelopen jaren dook deze term geregeld op, met name in de voetbalwereld. Matchfixing houdt in dat spelers en scheidsrechters worden omgekocht, zodat de uitslag van een wedstrijd in principe van tevoren al vaststaat. De keuze bij het invullen van een Totoformuliertje is dan wat gemakkelijker zullen we maar zeggen. Nu zal de huis-tuin-en-keukengokker daar weinig aan hebben; het zijn vooral Aziatische criminelen die miljoenen ‘winnen’ met deze sportweddenschappen. Of je moet de ‘belchinees’ op de tribune naar de uitslag durven vragen natuurlijk.

Een legale manier om je winstkansen te vergroten met sportweddenschappen is kennis erbij te gebruiken. Het klinkt immers logisch dat iemand met veel verstand van voetbal weet wie gaat winnen. Dat zeggen ook professionele sportgokkers, de zogenoemde ‘punters’. Dit zijn mensen die op een systematische manier geld zetten op sport en daar structureel winst mee denken te halen. Geduld en strategie zijn belangrijker dan de fun van het gokje.

De Griekse Isaiah Madris is zo’n punter. Op zijn website Betshoot.com is hij bereid om andere gokkers te helpen bij het plaatsen van weddenschappen. Volgens hem is het belangrijk dat er nooit op uitslagen gegokt moet worden. Er valt veel meer te verdienen door alleen de winnende club te voorspellen. Bezoekers van zijn website laten zien dat er met geduld en een goede strategie structureel winst te behalen valt. “Gokkers hebben een illusie van controle. Punters hebben echte controle.” Zelf wist Madris in de afgelopen jaren op Betshoot een positief rendement met zijn inzetten te behalen: 2,29%. De beste punter van de website doet het bijna vier keer zo goed met een rendement van 8,29%. Vergeleken met de huidige spaarrente is dat toch niet heel verkeerd.

Wetenschappers: winst voor de leken

De vraag is of de theorie van Madris wel klopt. Hoe vaak is het niet dat juist de secretaresse die ‘de ballen verstand’ van voetbal heeft met de WK-pool naar huis gaat? Natuurlijk tot grote ergernis van de sportkenners die Oranje wél als favoriet zagen. Verschillende onderzoekers toonden aan dat kennis en statistieken geen voorspellende gaven zijn.

Ap Dijksterhuis, hoogleraar aan de Radboud Universiteit in Nijmegen, keek of er een verschil zat tussen mensen die bewust of onbewust nadachten over de voetbalstatistieken bij het plaatsen van een weddenschap. Wat bleek: de onbewuste gokker won het meest. Het onderzoek toonde ook aan dat het hebben van expertise op het gebied van sportgokken positief uitpakte bij de proefpersonen die onbewust nadacht over de statistieken. Bij de groep die bewust nadacht over de statistieken en de groep die er helemaal niet over nadacht bleek er geen verschil te zijn tussen de experts en de leken. Degenen die onbewust nadachten over de wedstrijden, leek of expert, gokten gemiddelde beter dan personen in de andere groepen. Voetbalkenners kunnen dus beter gokken zonder na te denken, dan systematisch te zoeken naar de beste mogelijkheden.

De illusie van controle

Wetenschappers van de universiteit in het Israëlische Tel Aviv deden specifieker onderzoek naar het verschil in sportkennis. Zij vroegen hun proefpersonen om in te zetten op de einduitslag van wedstrijden van de Champions League. Er waren drie groepen proefpersonen: een groep van 53 personen die zich professioneel sportgokker noemt, een groep met 34 voetbalfans die nog nooit hadden gegokt en een groep van 78 personen die geen voetbal volgden of en ook niet bekend waren met gokken. Hoewel dit onderzoek ook verwachtte dat kennis over voetbal en ervaring met het wedden op sport voordelig zou zijn bij het het behalen van winst bleek dit wederom niet het geval. Het bleek zelfs dat twee leken de meeste winst hadden behaald.

Volgens de onderzoekers legt dit onderzoek “de mythe bloot dat kennis een voordeel geeft bij het wedden op sport”. Zij stellen ook dat sportgokkers extra vatbaar zijn voor een gokverslaving. Een zelfde soort onderzoek werd gedaan op de universiteit van Laval, een stad in het westen van Frankrijk. Ditmaal kozen de onderzoekers voor het gokken op hockey. Ze vroegen professionele sportgokkers een weddenschap te plaatsen op een wedstrijd en vergeleken deze weddenschappen met een random selectie van normale gokkers. De uitkomst zal geen verrassing meer zijn. Wederom lukte het de profgokkers niet om van het toeval te winnen.

Het idee dat ze controle kunnen uitoefenen op het maken van winst is puur psychologisch. Deze illusie van controle komt omdat mensen altijd zoeken naar oorzaak-gevolgrelaties die er niet zijn. Dit is niet vreemd, zelfs dieren doen dit. Denk maar aan het bekende Pavlov-effect, waar een hond een relatie ziet tussen een belletje en eten.

Psycholoog Tobias Hayer van de Universiteit Bremen kan hier veel over vertellen: “Bij winst denken mensen dat ze daar zelf verantwoordelijk voor zijn: ‘Ik wist wel dat die club ging winnen!’. Bij verlies leggen mensen echter de schuld bij anderen neer: ‘De scheids had het weer fout!’. Ze doen dit natuurlijk om te ontkennen dat ze er zelf naast zaten en dat hun kennis niet geholpen heeft. Sportgokkers gebruiken veel kennis en informatie bij het inzetten. Dit voedt het idee dat ze controle kunnen hebben op de uitkomst.”

Voorkennis zonder kennis, oftewel: bijgeloof

Onlangs was er een kandidaat met een bijzondere strategie bij Miljoenenjacht, het koffertjesprogramma van Linda de Mol. De deelnemer had thuis al opgeschreven in welke volgorde hij de koffertjes zou openen, mocht hij in de finale belanden. Wonder boven wonder bleef hij lage bedragen wegspelen. Hij ging naar huis met drie ton, maar had ook een miljoen kunnen hebben als hij niet had gedeald. Puur geluk gebaseerd op bijgeloof uiteraard. Luke Clark van de Universiteit van Cambridge deed hier onderzoek naar. Hij zegt dat hoe bijgeloviger iemand is, hoe impulsiever diegene gokt. Stel je voor: je bent op 18 maart getrouwd en ziet nummer 18 als je geluksnummer. Volgens Clark zul je dan bij roulette langer doorgokken op nummer 18 dan iemand die niet aan geluksgetallen doet en na een paar keer verliezen afhaakt. Impulsieve gokkers verliezen hierdoor meer dan normale gokkers, die beter met de situatie omgaan en bijvoorbeeld hun inleg spreiden.

Zou dit dan betekenen dat de gestructureerde punters bijgelovig zijn en dus impulsief gokken? Ja, volgens de eerdergenoemde wetenschappers. Nee, volgens de punters zelf. Maar hebben de wetenschappers wel echt punters meegenomen in hun onderzoek, of alleen personen die heel veel gokken en veel geld inzetten en daarom ‘professioneel gokker’ zijn? Daar lijkt het namelijk wel op, aangezien de punters kunnen aantonen dat ze winst maken. Hayer: “De gemiddelde gokker kan uiteraard geen winst maken, omdat de bookmaker de grootste verdiener is.”

Daarmee lijken de punters toch wel een punt hebben. De twee Amerikaanse onderzoekers Sobel en Raines denken te snappen waarom. Zij zagen namelijk dat sportkenners de kansen van de favoriet en de underdog beter inschatten dan gewone gokkers. Veel mensen worden afgeleid door de hogere winstpercentages. Als underdog Willem II van Ajax wint kan veel meer geld verdiend worden dan als favoriet Ajax van Willem II wint. Maar punters zullen nooit geld zetten op het slechtste paard: liever langzaam verdienen dan snel verliezen. Al gelooft Tobias Hayer niet in langzaam verdienen: “Kenners zijn betere voorspellers, maar ook de favoriet verliest wel eens. Door de lage winstpercentages bij winst staan de kenners dus niet aan de financiële winstzijde.”

Stiekem toch gratis geld verdienen

Om nog even terug te komen op het begin. Is er dan echt geen manier om gratis geld te verdienen? Jawel, maar dat vergt veel geduld. Drie wetenschappers van de Universiteit van Essex bekeken daarvoor verschillende Europese goksites en zagen dat bij ongeveer 1 op de 1000 wedstrijd structureel winst te behalen valt. Het draait hier om de verschillen in winstpercentages tussen de verschillende sites. Een simpel voorbeeldje: Ajax en Willem II spelen de bekerfinale: gelijkspel is hier niet mogelijk, iemand moet winnen.

Goksite X: Betaalt 1,47 keer je inleg uit als Ajax wint en 3,22 keer je inleg als Willem II wint.

Goksite Y: Betaalt 1,23 keer je inleg uit als Ajax wint en 3,98 keer je inleg als Willem II wint.

Als je 100 euro inzet op Ajax bij gokbedrijf X, dan krijg je 147 euro bij winst. Maar misschien wint Willem II wel. Daarom zet je ook geld op Willem II, maar wel bij gokbedrijf Y. 147/3,98 = 36,93 euro om precies te zijn. Want als Willem II wint, krijg je wederom 147 euro uitbetaald. En dat terwijl je maar 136,93 euro in totaal hebt ingezet. Zonder enig risico verdien je 10,07 euro hiermee. Dat is toch een percentage 7,2%! Al zal het veel tijd kosten om de wedstrijden te vinden waarbij dit trucje werkt.

Niet iedereen heeft zin om een wiskundig systeem te ontwikkelen waarbij je op 1 van de 1000 wedstrijden kan inzetten. Sommigen houden toch een beetje van het spel en de spanning en hebben het (bij)geloof dat zij het geluk toch naar de hand kunnen zetten door hun kennis en expertise. Met de online bookmakers is het nu mogelijk om 24/7 in te zetten op allerlei sporten en wedstrijden. Volgens Hayer zorgt onder andere dit ervoor dat sportwedden erg verslavend is. "Ook de mogelijkheid om anoniem te gokken, het altijd krijgen van beloningen, de hoge frequentie van wedstrijden en het maken van transacties zonder dat er zichtbaar geld wordt overhandigd dragen hier aan bij.

Verslaafde gokkers hebben geen gevoel meer voor de waarde van geld, het is net monopolygeld geworden. Dit is helemaal het geval als je kan 'betalen' met een paar klikken op de muis." Houd dus altijd in het achterhoofd dat bookmakers geld willen verdienen. Gok verstandig: doe het voor de lol of bedenk een waterdicht systeem.