Kanker te lijf met zuurstof

Zuurstoftekort in tumorcellen draagt bij tot de groei van kanker. 

Kanker ontstaat onder andere omdat het DNA van een cel muteert, door toeval of onder invloed van kankerverwekkende stoffen. Die mutaties zorgen ervoor dat de kankercel zich ongecontroleerd gaat delen, waardoor een tumor ontstaat.

Maar kankercellen verschillen niet alleen genetisch van gezonde cellen, ze verschillen ook epigenetisch. Dit betekent dat genfuncties anders kunnen zijn, terwijl de genetische code ervan – het DNA – dezelfde blijft. Ook die epigenetische afwijkingen beïnvloeden de celwerking, bijvoorbeeld door gunstige omstandigheden te creëren voor de groei van kanker.

Hoe die epigenetische veranderingen tot stand komen, was tot nu toe een raadsel. Om dat verder uit te zoeken, namen professor Diether Lambrechts  en dr. Bernard Thienpont van de VIB-KU Leuven een frequente epigenetische afwijking onder de loep: hypermethylering, een proces dat de buitensporige groei van kankercellen stimuleert.

Dankzij de analyse van 3.000 tumoren bij patiënten, toonden ze aan dat zuurstoftekort een belangrijke omgevingsfactor is voor hypermethylering. Het verklaart tot de helft van alle gevallen van hypermethylering in tumoren. Het speelt een grote rol bij kanker in de borst, blaas, darmen, hoofd en nek, nieren, longen en baarmoeder.

Ze onderzochten ook of een betere zuurstoftoevoer de ontwikkeling van kanker zou kunnen tegengaan. Uit proeven op muizen bleek dat te kloppen: het volstaat om de bloedtoevoer – en dus de aanvoer van zuurstof – naar tumoren te normaliseren om de hypermethylering te stoppen.

Het onderzoek heeft ingrijpende gevolgen, want het toont aan dat een betere zuurstoftoevoer naar tumoren de woekerende cellen minder vatbaar maakt voor groei. De nieuwe inzichten kunnen leiden tot de ontwikkeling van nieuwe medicijnen.

De resultaten werden gepubliceerd in het wetenschappelijke vaktijdschrift Nature. (EV)

Lees meer over kankerbestrijding in het Eos-dossier 'Een toekomst zonder kanker?'