Kwaal en remedie verdienen evenveel aandacht

Er wordt te weinig onderzocht hoe bijwerkingen van kankerbehandelingen kunnen worden voorkomen.

Wanneer artsen een kwaadaardig gezwel vaststellen, voelen patiënten zich vaak nog niet erg ziek en bezorgt de tumor hen dikwijls nog maar weinig of geen last. Vaak beginnen de problemen pas wanneer radio- en/of chemotherapie worden gestart om de kanker te lijf te gaan, want deze erg agressieve behandelingen kunnen het lichamelijk evenwicht van de patiënten serieus verstoren. Bijwerkingen zoals haarverlies, aften in de mond, huidproblemen, misselijkheid, tintelingen in handen en voeten en een verhoogd risico op infecties zijn niet zelden ernstig en soms zelfs levensbedreigend.

Helaas zijn er weinig studies die nagaan of en hoe die bijwerkingen kunnen worden voorkomen. Dat komt omdat de primaire focus van de oncologie er uiteraard in bestaat nieuwe kankerbehandelingen te vinden die de kanker bestrijden en zo mogelijk uitroeien. Omdat het voor een patiënt ook belangrijk is om volledig geïnformeerd te zijn over wat hij kan doen om mogelijke bijwerkingen van kankerbehandelingen te voorkomen, onderzocht het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg alle therapieën en middeltjes die daarvoor worden aangeprezen.

Ze stelden daarbij vast dat zelfs oncologen en andere specialisten, huisartsen en verpleegkundigen die bij de behandeling van kanker betrokken zijn, zelden een volledig beeld hebben van wat nu wel en niet werkt om de bijwerkingen tegen te gaan. Bovendien bleek dat het wetenschappelijke bewijsmateriaal dat aan de basis ligt van de aanbevelingen vaak van lage of zelfs zeer lage kwaliteit is. Zo is er geen bewijs dat voetbaden na chemotherapie en huidcrèmes na bestraling huidproblemen kunnen voorkomen of behandelen. Ook mondspoelingen met een actief geneesmiddel tegen mondschimmels en aften of medische cannabis tegen braken worden niet wetenschappelijk gestaafd.

Van een aantal zaken vond het Kenniscentrum wél voldoende sterk bewijs. Zo zouden ernstige infecties bij bepaalde patiënten met antibiotica kunnen worden voorkomen, zou Immodium helpen bij diarree ten gevolge van chemo- of radiotherapie en kunnen ijsblokjes in de mond sterk worden aanbevolen om aften te vermijden.

Het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg is ervan overtuigd dat chemo- en/of radiotherapiegerelateerde bijwerkingen niet de wetenschappelijke aandacht krijgen die ze verdienen. Volgens hen is er nood aan meer onderzoek naar het voorkomen en behandelen van bijwerkingen. (ev)