Laattijdig contact met sperma maakt onbevruchte eicel toch levensvatbaar

Tijdens de bevruchtingsfase wordt de mannelijke zaadcel volledig opgeslokt door de eicel, waarna het DNA van beide cellen door elkander wordt gehusseld en waardoor het begin van een embryo ontstaat. Zo gebeurt dat bij zoogdieren en ook bij de meeste andere soorten in het dierenrijk.

Maar bij sommige soorten van kevers, spinnen, slangen, hagedissen en – naar verluidt – ook haaien kunnen de geslachtscellen van de wijfjes zich wél zonder hulp van het mannelijke zaad ontwikkelen. Men spreekt dan van maagdelijke voortplanting, oftewel parthenogenese.

De mens zou de mens niet zijn als hij niet had geprobeerd dat trucje na te bootsen – niet bij zichzelf, natuurlijk, maar bij proefmuizen. Dat gebeurde echter, tot nog toe, met weinig succes. Wetenschappers kunnen eicellen wel herprogrammeren zodat ze zich beginnen te delen en alvast het begin vormen van iets wat op een embryo gelijkt – door de eicellen als het ware ‘wijs te maken’ dat ze bevrucht zijn – maar feit is dat die hoopjes cellen nooit een lang leven zijn beschoren. Integendeel, de onbevruchte embryo’s houden het hoogstens enkele dagen uit.

Britse genetici hebben nu echter een methode ontwikkeld waarbij ze die onbevruchte muizenembryo’s kunnen redden, en wel door hen alsnog in contact te brengen met muizensperma. Door die ‘laattijdige bevruchting’ zetten ze de embryo’s klaarblijkelijk op het juiste ontwikkelingsspoor om te kunnen uitgroeien tot gezonde babymuisjes – althans, dat gebeurde bij een vierde van muizenembryo’s waarop was geëxperimenteerd.

Door het werk van de onderzoekers is een oud dogma uit de biologie naar de prullenmand verwezen, namelijk de regel die stelt dat enkel en alleen uit een bevruchte eicel een levend zoogdier kan voortkomen.