Lever en alvleesklier uit het lab

Hoewel het tot voor kort onmogelijk leek om in het laboratorium weefsel van patiënten in leven te houden, beschreef de onderzoeksgroep van Hans Clevers al in 2009 een revolutionaire methode om losse stamcellen uit muizendarmen tot mini-darmpjes op te kweken. Dezelfde groep voegt daar nu een kweeksysteem voor leverstamcellen en voor stamcellen uit alvleesklierkanker aan toe.

De groep toont aan dat een minieme hoeveelheid leverweefsel uit een gezonde of zieke lever kan worden weggenomen en in het laboratorium langdurig kan worden vermeerderd. Ook is het mogelijk om op 4 maanden tijd uit één enkele leverstamcel het equivalent van een volledige lever op te kweken. Uit de analyses blijkt dat dit gekweekte weefsel genetisch niet afwijkt van gezond leverweefsel en dat het bovendien zeer stabiel is. De mini-levers werden al succesvol getransplanteerd naar muizen met leverschade.

Naast het oplossen van het tekort aan donororganen, brengt de techniek ook gepersonaliseerde geneeskunde – het voorschrijven van medicijnen op maat van de patiënt - dichterbij. Zo is het mogelijk om organoïden te kweken van het weefsel van patiënten met genetische leverziekten, waardoor medicijnen kunnen worden getest op het patiëntenmateriaal vooraleer ze aan de patiënt zelf worden toegediend.

Daarnaast bericht de onderzoeksgroep over een technologie om gezonde en zieke pancreasstamcellen langdurig in het laboratorium te kweken. Het is nu al mogelijk om de gevoeligheid en de resistentie van het tumorweefsel van individuele patiënten voor een aantal kankergeneesmiddelen in het laboratorium te bepalen. In een volgende stap kan aan iedere kankerpatiënt een individuele therapie worden voorgeschreven. Van een groep patiënten met pancreaskanker is bovendien een 'levende biobank' van gekweekte pancreastumoren gecreëerd. Deze biobank wordt beschikbaar gesteld aan kankeronderzoekers en bedrijven wereldwijd die nieuwe geneesmiddelen en therapieën tegen kanker willen ontwikkelen. (ev)