Dankzij een speciale machine zijn donorlevers dubbel zo lang te bewaren. Hierdoor kan een levertransplantatie veilig uitgesteld worden tot de volgende ochtend.
Donorlevers zijn maximaal zes tot tien uur te bewaren buiten het lichaam. Het orgaan moet daarom zo snel mogelijk naar de ontvanger, waardoor er altijd een grote tijdsdruk is bij transplantaties.
Onderzoekers van het UMCG in Groningen onderzochten of het anders kon. Sedert 2015 beschikken ze over een Organ Preservation & Resuscitation-unit, een ruimte waarin ze donororganen, zoals levers, longen en nieren, voor transplantatie in perfusiemachines gekoeld kunnen bewaren en behandelen met zuurstofrijke vloeistof. Dat doen ze om ze beter te bewaren maar ook om ze te verbeteren en vlak voor de transplantatie te testen.
In november 2020 startten ze een onderzoek om uit te vlooien of het veilig is om donorlevers veel langer te bewaren in een perfusiemachine. Ze vergeleken daarbij twee methoden van orgaanbewaring en transplantatie. Als de donorlever voor 16 uur beschikbaar kwam, begonnen ze de voorbereidingen op de operatie direct en voerden ze aansluitend de operatie uit. Aangezien een levertransplantatie gemiddeld zo’n tien uur duurt werkten ze vaak tot in de nachtelijke uurtjes. Kwam de donorlever pas na 16 uur beschikbaar, dan sloten ze die onmiddellijk aan op de gekoelde perfusiemachine en voerden ze de behandeling uit. De operatie begon dan pas de volgende ochtend. De bewaarduur liep daarbij soms tot twintig uur op.
Uit het onderzoek bleek dat de behandelresultaten van de transplantaties na de langere bewaarduur net zo goed waren als die die direct waren uitgevoerd na het beschikbaar komen van de donorlever. Het veel langer bewaren van donorlevers blijkt niet te leiden tot mindere kwaliteit van de donorlevers en was voor de ontvangers even veilig. Er deden zich binnen dertig dagen na de operatie geen complicaties voor die samenhangen met de langere bewaarduur. En na tenminste een jaar waren alle patiënten nog in leven met een goed functionerende lever.
Tal van voordelen
Het uitstellen van de transplantatie naar de volgende ochtend had bovendien grote voordelen. Uit de studie bleek dat de operaties waarbij een lever overdag getransplanteerd werd, gemiddeld bijna twee uur korter duurden dan transplantaties in de nacht. Wellicht omdat de teams overdag iets fitter waren. Tijdens de nachtdienst waren er ook minder teams nodig en bij complicaties moesten er geen extra collega’s opgeroepen worden omdat ze overdag al in het ziekenhuis aanwezig waren.
Daarnaast bleek de drempel voor gecombineerde hart-levertransplantaties of long-levertransplantaties lager te liggen: doordat de lever veilig langer bewaard kon worden, konden chirurgen eerst de hart- of longtransplantatie uitvoeren en daarna zonder tijdsdruk de levertransplantatie verrichten.
Wereldprimeur
De positieve resultaten hebben er toe geleid dat het UMCG wereldwijd het eerste ziekenhuis is dat gekoelde orgaanperfusie toepast om donorlevers te bewaren en ze standaard overdag te kunnen transplanteren. ‘Van de 83 levertransplantaties die we dit jaar in het UMCG uitvoerden, zijn er 79 overdag gedaan’, vertelt Vincent de Meijer, hoogleraar chirurgie en hoofd van het levertransplantatie-programma in het UMCG. ‘Dat gold ook voor transplantaties bij kinderen en voor re-transplantaties waarbij een patiënt voor de tweede of derde keer een donorlever krijgt. Alleen in zeer uitzonderlijke, acute situaties voerden we een transplantatie nog direct uit.’
