Link tussen luchtvervuiling en laag geboortegewicht

Hoe meer blootstelling aan luchtvervuiling tijdens de zwangerschap, hoe groter het risico bij tweelingen op een laag geboortegewicht. Dat blijkt uit doctoraatsonderzoek van Esmée Bijnens (Universiteit Hasselt/Universiteit Maastricht) op basis van gegevens van het Oost-Vlaams meerlingenregister.

De effecten van luchtvervuiling op de gezondheid van volwassenen werd al in verschillende studies onderzocht, maar de kennis over de invloed van omgevingsfactoren in een vroeg stadium van het leven is eerder beperkt. Een onderzoeksteam van de UHasselt en Universiteit Maastricht bekeek de gevolgen van blootstelling van zwangere vrouwen aan luchtvervuiling, verkeer en groene ruimte rond de woning op het geboortegewicht en op verouderingsmerkers in het placentaweefsel. De focus daarbij lag op tweelingen. 'Tweelingenonderzoek maakt het mogelijk om het relatieve belang van genen en omgeving op die merkers te onderscheiden', verklaart dr. Esmée Bijnens.

Een goede luchtkwaliteit en groene omgeving hebben een gunstig effect op zowel de gezondheid van pasgeborenen als later in het leven

Uit het onderzoek bij 4.760 tweelingen bleek om te beginnen dat luchtvervuiling wel degelijk een risicofactor vormt. Dr. Bijnens: 'Hoe meer blootstelling aan luchtvervuiling tijdens de zwangerschap, hoe groter de kans bij tweelingen om, in verhouding tot de zwangerschapsduur, te licht geboren te worden. Zo stelden we vast dat bij een stijging in luchtvervuiling van 10 microgram per kubieke meter, er 34% méér kinderen zijn die te licht geboren worden.'

Als de luchtkwaliteit in de toekomst zou dalen tot onder de limiet van de WHO (20 microgram per kubieke meter), dan zou het risico om te licht geboren te worden met 40% kunnen dalen bij tweelingen geboren tussen week 32 en 36 van de zwangerschap, aldus nog de onderzoekers.

Verkeersvervuiling

Om het effect van de blootstelling aan verkeersvervuiling rondom de woning van de moeder te achterhalen, bestudeerden de onderzoekers bij een kleinere groep tweelingen de telomeerlengte in het placentaweefsel. 'Telomeren bevinden zich aan het uiteinde van de chromosomen en beschermen het genetisch materiaal. Ze zijn een relevante maat voor de biologische leeftijd en het verouderingsproces: naarmate de leeftijd vordert, wordt de lengte van de telomeren korter', zegt Esmée Bijnens.

De onderzoekers hebben de telomeerlengte gemeten bij de geboorte én op latere leeftijd. 'Daaruit bleek dat er een samenhang is tussen nabijheid van verkeer rondom de woning en kortere telomeren, zowel bij de geboorte in de placenta als op volwassen leeftijd. Om een idee te geven: een verdubbeling van de afstand tussen de woning en de dichtstbijzijnde weg komt al neer op 5,3% langere telomeren in de placenta. En dus: op een trager verouderingsproces.'

'De resultaten van het onderzoek tonen aan dat een goede luchtkwaliteit én urbane planning – met aandacht voor groen – een gunstig effect hebben op de gezondheid van pasgeborenen', besluit prof. dr. Tim Nawrot (UHasselt), promotor van het doctoraatsonderzoek.