Molecule geïdentificeerd die lichaamsbeweging gezond maakt

Amerikaanse wetenschappers hebben een molecule geïdentificeerd die tijdens lichaamsbeweging in de spieren wordt geproduceerd en vetweefsel stimuleert om vet te verbranden.

Hoewel het glashelder is dat fysieke activiteit onze gezondheid gunstig kan beïnvloeden, is veel minder duidelijk welke processen nu precies aan de basis van dat effect liggen. In spierweefsel speelt het eiwit PGC-1α een cruciale rol door genen te stimuleren die energieverbruik opvoeren. PGC-1α verlaat het spierweefsel niet, maar lijkt toch een indirecte invloed uit te oefenen op weefsels buiten de spieren. In vetweefsel bijvoorbeeld, worden genen geactiveerd die vetweefselcellen aansporen om calorieën te verbranden. Hoe PGC-1α van op afstand werkt is nog niet duidelijk.

Om dat uit te zoeken, forceerden wetenschappers van de Harvard Medical School de vrijgave van PGC-1α in spiercellen van muizen. Daarna identificeerden ze de metabolieten die uit de spiercellen aan de bloedbaan werden vrijgegeven - en zo andere weefsels konden gaan beïnvloeden. De onderzoekers isoleerden β-aminoisobutyric acid (BAIBA), een stof die vetweefsel aanspoort om zogenaamd wit vet (dat energie opslaat) om te zetten in bruin vet (dat calorieën verbrandt), en ook in de lever vetverbranding opdrijft.

Het ziet er dus naar uit dat BAIBA een 'boodschapper' is van PGC-1α, die vanuit het spierweefsel ook andere weefsel in het lichaam beïnvloedt. Gunstig beïnvloedt. Want toen de onderzoekers muizen een oplossing met BAIBA lieten drinken, verloren de dieren gewicht en verbeterde hun bloedsuikerspiegel.

Het recept voor de perfecte afslankpil? Daarvoor is het nog veel te vroeg. Maar de wetenschappers stelden wel vast dat de concentratie BAIBA lager is bij mensen met een verhoogd risico op hart- en vaataandoeningen en diabetes, aandoeningen die vaak gerelateerd worden aan een te hoog lichaamsgewicht of te weinig lichaamsbeweging. Bij sedentaire mensen die een bewegingsprogramma gingen volgen, nam de concentratie BAIBA in het bloed dan weer met 17 procent toe.

De onderzoekers gaan de molecule nu verder uittesten op labdieren, om zeker te zijn dat ze geen neveneffecten over het hoofd hebben gezien. Pas daarna zal blijken of BAIBA gebruikt kan worden in een pil die helpt afslanken of beschermt tegen aandoeningen zoals diabetes. Het onderzoek is gepubliceerd in het vakblad Cell Metabolisme. (kv)