Wetenschappers ontwikkelen een interessante piste voor moeilijk te behandelen pancreas- en dikkedarmkanker.
Beeld: ingekleurde foto van een menselijke natuurlijke killercel. Credit: NIAID
Pancreaskanker en vergevorderde dikkedarmkanker reageren meestal onvoldoende op een behandeling. Dat komt omdat de tumoren vaak afgeschermd worden door bindweefselcellen, waardoor medicijnen en bestraling moeilijk tot bij de kankercellen geraken.
Onderzoekers van het team van professor Evelien Smits (UAntwerpen) ontdekten dat zowel deze bindweefselcellen als kankercellen aan de buitenkant de molecule CD70 dragen. Daarom ontwikkelden ze een nieuwe immuunceltherapie die zich tegen deze molecule richt om zowel de bindweefselcellen als de kankercellen te vernietigen.
De nieuwe therapie werkt op basis van natuurlijke killercellen, immuuncellen die kankercellen kunnen herkennen en vernietigen. Voor de therapie rustten de onderzoekers die cellen extra uit met een chimere antigeenreceptor of CAR, een grijparm die specifiek de CD70-molecule herkent op kanker- en bindweefselcellen. ‘We hebben in het laboratorium aangetoond dat de door ons gemaakte natuurlijke killercellen de juiste cellen in de tumor herkennen en vernietigen’, vertelt doctoraatsstudente Astrid Van den Eynde, die het onderzoek uitvoerde.
Het toevoegen van een CAR-molecule als grijparm aan immuuncellen werd eerder al toegepast, maar dan bij T-cellen die kankercellen kunnen vernietigen. Deze CAR-T-celtherapie behaalde al zeer mooie resultaten in patiënten met bepaalde types bloedkanker. Maar omdat er zich ernstige complicaties kunnen voordoen en het momenteel onvoldoende werkt bij vaste tumoren, werken onderzoekers nog aan een verbetering van de therapie.
‘Natuurlijke killercellen zijn potentieel veiliger dan CAR-T-cellen’, vertelt dr. Jonas Van Audenaerde, celtherapiespecialist in het team van prof. Smits. ‘In de eerste klinische studies met deze cellen kwamen bijna geen neveneffecten voor de patiënt voor.’
Een ander voordeel op CAR-T-cellen is dat de onderzoekers natuurlijke killercellen op grote schaal kunnen produceren uit het bloed van gezonde donoren, terwijl CAR-T-cellen van het bloed van de patiënt zelf moeten worden gemaakt. ‘Dit maakt dat we een grote hoeveelheid CAR-natuurlijke killercellen tegelijk kunnen produceren, dat die steeds direct beschikbaar zijn voor de patiënten wanneer ze die nodig hebben en dat ook de kost per behandeling wordt gedrukt’, vertelt Van Audenaerde.
De onderzoekers zijn nu volop bezig om de nieuwe immuunceltherapie klaar te maken voor klinische studies. In het laboratorium onderzoeken ze verder of ook andere kankertypes met de cellen behandeld kunnen worden.
