Onderzoekers hebben een nieuwe vorm van niet-hormonale anticonceptie ontwikkeld. De gel voorkomt dat spermacellen het baarmoederslijmvlies binnendringen.
Hoewel een groot deel van de bevolking vormen van anticonceptie gebruikt, gaat dit niet altijd zonder slag of stoot. Hormonale vormen van anticonceptie kunnen bijwerkingen teweegbrengen, wat een reden kan zijn om hiermee te stoppen. Er zijn ook niet-hormonale middelen beschikbaar op de markt, zoals zaaddodende middelen, maar deze zijn over het algemeen niet zo effectief als we zouden willen. Tijd dus om eventuele andere opties onder de loep te nemen.
Eerdere studies hebben laten zien dat er vraag is naar ‘on-demand’ vormen van anticonceptie die direct gebruikt kunnen worden op het moment van gemeenschap. Een team van onderzoekers van het Royal Institute of Technology (Stockholm) is deze uitdaging aangegaan. Zo hebben zij een nieuwe methode ontwikkeld waarmee zonder hormonen het baarmoederhalsslijmvlies versterkt wordt, wat het moeilijker maakt voor spermacellen om de baarmoeder binnen te dringen.
Suikers voor versterking
Het materiaal bestaat uit suikermoleculen die afkomstig zijn van schimmels en schaaldieren, ook wel chitosan genoemd. Een gel met deze suikers kon in kweekschaaltjes voorkomen dat spermacellen het baarmoederslijmvlies penetreerden, zo schrijf het team in het tijdschrift Science Translation Medicine. De suikermoleculen gaan een interactie aan met moleculen van mucine – een eiwit die slijm zijn smerende eigenschap geeft. Deze combinatie verdikt het slijm tijdelijk waardoor sperma er moeilijk doorheen kan.
Daarnaast hebben de onderzoekers experimenten gedaan in schapen die kunstmatig geïnsemineerd waren met sperma. Ook hier verminderde de vaginale gel sterk de hoeveelheid spermacellen die de baarmoeder binnendrongen, tot wel 98 procent in vergelijking met de onbehandelde controledieren. Ook bleek het middel gepaard te gaan met weinig bijwerkingen. Het team hoopt dat dit een eerste stap zal zijn naar een alternatief voor hormonale anticonceptiva. Vervolgonderzoek zal nu echter moeten uitwijzen hoe effectief het middel daadwerkelijk is.
Expert op het gebied van neuro-endocrinologie Peter Bos (Universiteit Leiden): ‘Het is een goede zaak dat er alternatieven komen die niet inwerken op het hormoonsysteem van vrouwen (en mannen). Huidige hormonale anticonceptie heeft voor sommige vrouwen vervelende bijwerkingen. Hier zijn vrouwen zich niet eens altijd van bewust, waardoor ze er niet snel achter komen.’
‘Met standaard hormonale anticonceptie onderdruk je tevens de aanmaak van lichaamseigen hormonen, die effecten kunnen hebben op sociaal emotioneel gedrag. Zo kunnen deze hormonen zelfs effect hebben op je partnerkeuze. Het is dus fijn wanneer er alternatieven ontwikkeld worden, ook omdat anticonceptie voor mannen die op het hormonale systeem inwerken nog te beperkt effectief en inzetbaar zijn op dit moment.’
