Is obesitas besmettelijk?

Volgens een onderzoek dat gepubliceerd werd in het vakblad Nature is obesitas mogelijk een besmettelijke aandoening die via bacteriën wordt overgedragen.

Britse onderzoekers onderzochten stoelgangstalen van zes gezonde vrijwilligers. Ze isoleerden zoveel mogelijk bacteriën uit de darmflora, aanwezig in stoelgang, en brachten deze in cultuur in laboratoriumschaaltjes. Via genetisch onderzoek trachtten ze zoveel mogelijk van de geoogste darmbacteriën te identificeren.

De meeste darmbacteriën kunnen niet lang overleven in zo’n schaaltjes, omdat ze bloot staan aan lucht en zuurstof. In de darm zit geen zuurstof en veel darmbacteriën gaan snel dood eens ze buiten het lichaam vertoeven. Dat geldt echter niet voor de bacteriën die sporen vormen: onder invloed van zuurstof gaan deze bacteriën hun erfelijk materiaal inkapselen en sporen vormen. Deze sporen kunnen wel een tijdlang overleven in een zuurstofrijk milieu en zodra ze weer in gunstigere omstandigheden komen, ontpoppen de sporen zich opnieuw tot bacteriën. De Britse onderzoekers stelden vast dat één derde van de door hen geïsoleerde darmbacteriën in staat is om sporen te vormen en dus langere tijd (in deze studie 21 dagen) te overleven buiten de darm.

Dit overlevingsmechanisme is bekend van de ziekmakende bacterie Clostridium difficile: dankzij spoorvorming veroorzaakt deze bacterie een besmettelijke vorm van diarree. Wie zo’n spore toevallig in zijn darm krijgt (na contact met iemand die besmet is en bv. zijn handen niet gewassen heeft na toiletbezoek), zal ook diarree ontwikkelen. Theoretisch zijn ook andere sporevormende darmbacteriën in staat om eigenschappen over te brengen van de ene naar de andere persoon. Omdat uit eerder darmonderzoek bekend is dat de samenstelling van de darmflora een rol speelt bij obesitas, is het niet ondenkbaar dat sommige van deze ‘obesitas’-bacteriën ook sporen vormen en kunnen overgedragen worden.

Hoe moeten we dit nieuws interpreteren?

Deze studie vindt dat heel wat darmbacteriën sporen vormen en dus tijdelijk kunnen overleven buiten de darm. De rest is speculatie. Er werd geen onderzoek gedaan naar obesitas en bovendien weet men vandaag nog niet welke darmbacteriën daarin een rol spelen en op welke manier. Stel dat deze bacteriën sporen kunnen vormen, dan is de volgende vraag welk effect dit kan hebben op andermans darmflora bij overdracht van deze sporen. Zeggen dat obesitas mogelijk besmettelijk is, is zeer kort door de bocht en ook weinig waarschijnlijk. Obesitas is een aandoening die door veel factoren bepaald wordt, in eerste instantie hoeveel je eet.

Dat deze studie anders wordt voorgesteld in de media dan wat in werkelijkheid onderzocht werd, heeft te maken met het persbericht dat de onderzoeksinstelling verspreid werd. Daarin wordt gesuggereerd dat bacteriën die een rol spelen bij obesitas mogelijk kunnen overgaan van de ene naar de andere, terwijl de studie daar helemaal niet over gaat.

Conclusie

Britse onderzoekers stellen vast dat heel wat darmbacteriën in staat zijn om sporen te vormen: dat betekent dat ze enige tijd kunnen overleven buiten het lichaam. De studie gaat niet over obesitas, laat staan over mogelijke besmettelijkheid. Dat werd enkel gesuggereerd door het persbureau om het onderzoek onder de aandacht te brengen. Iets waarin ze alvast geslaagd zijn.

Wil je zelf meedoen aan darmonderzoek? Het Vlaams Darmfloraproject wil een vergrootglas op je darmflora richten om meer te weten te komen over welke invloed de bacteriën precies hebben op onze gezondheid. Klik op het beeld hieronder en schrijf je in.

Wil je meer weten over het onderzoek, dan kun je ook het interview herbeluisteren dat hierover werd uitgezonden op Radio 1 (Nieuwe Feiten): http://www.radio1.be/programmas/nieuwe-feiten/obesitas-besmettelijk

Referenties

(1) Browne HP, Forster SC, Blessing O, et al. Culturing of 'unculturable' human microbiota reveals novel taxa and extensive sporulation. Nature. Published online May 4 2016

http://www.nhs.uk/news/2016/05May/Pages/can-you-really-catch-obesity.aspx