Ben jij ook zo’n ochtendmens die houdt van vroege uren en ijskoude douches? Neem je graag ruim de tijd voor ontbijt en kom je overal op tijd? Bedank dan maar je Neanderthaler-voorouders.
Wetenschappers van de Amerikaanse Vanderbilt University School of Medicine ontdekten namelijk dat we het vermogen om fris en monter op te staan vermoedelijk erfden van de Neanderthaler. De eerste moderne mensen (Homo sapiens) die in Eurazië aankwamen, moesten zich hier aanpassen aan een veel grotere variatie in daglengte. Zoals je weet, worden de dagen hier veel korter in de winter en veel langer in de zomer, terwijl de daglengte in de Afrikaanse thuis van onze voorouders veel constanter is.
Volgens de Amerikaanse onderzoekers had de moderne mens het daarom aanvankelijk zeer moeilijk om vroeg op te staan – tot hij zich mengde met de Neanderthaler. Die leefde al veel langer in Europa en Azië, en beschikte wel al over de genetische tools om een vroege vogel te kunnen zijn. Door kruisingen tussen moderne mensen en Neanderthalers kwam die ingebouwde klok ook in ons genoom terecht, wat tot op vandaag de kans verhoogde om een ochtendmens te zijn.
Dat is trouwens niet de enige genetische erfenis van de Neanderthaler. Naar schatting een tot vier procent van het DNA van alle niet-Afrikaanse mensen is afkomstig van onze uitgestorven neven en nichten (inderdaad, Afrikaanse mensen ten zuiden van de Sahara bezitten geen of amper Neanderthaler-DNA). De eigenschappen gelinkt aan het Neanderthaler-DNA hielpen ons duizenden jaren geleden overleven, maar bezorgen ons nu in combinatie met de moderne westerse levensstijl ook kopzorgen. Zo legden wetenschappers al verbanden tussen Neanderthalergenen en alcoholisme, zwaarlijvigheid, allergieën en depressie.
In 2021 ontdekten onderzoekers zelfs dat een genvariant van de Neanderthaler het risico op ernstige complicaties door covid-19 kan verhogen, maar even later botsten ze op nog een andere variant die de drager ervan net beschermt tegen die complicaties.
En nog even rechtzetten: lange tijd werd beweerd dat roodharigen afstammen van de Neanderthaler, maar dat is fake news. De Neanderthaler bezat de genen voor rood haar zelfs niet eens. De Neanderthaler is uitgestorven, maar leeft dus nog na in onze genen. Meer zelfs, doordat we intussen met zoveel individuen zijn die elk een beetje Neanderthaler-DNA meedragen, is er nooit meer Neanderthaler-DNA op aarde geweest dan vandaag.
