Onverwachte bron van hersentumoren

Bepaalde aggressieve hersentumoren ontstaan nadat volwassen hersencellen hergeprogrammeerd zijn tot een stamcel-achtig stadium. Dit zou volgens een studie in Science verklaren waarom een hersentumor na operatie, radio- of chemotherapie weer opduikt.

De gemiddelde prognose na de diagnose van glioblastoma multiforme – een van de meest voorkomende aggressieve hersentumoren – is volgens recent onderzoek amper 14 maanden. Wetenschappers willen te weten komen waarom deze hersenkanker zo aggressief is en vaak terugkeert na behandeling.

Uit een nieuwe Amerikaanse studie blijkt nu dat volwassen hersencellen kunnen ‘verjongen’ tot een stamcelachtig stadium, vanwaaruit ze tot een tumor uitgroeien. Slechts enkele veranderingen in kankergerelateerde genen van die volwassen hersencellen volstaan daarvoor. Tot nu toe werd altijd gedacht dat vooral hersenstamcellen zelf de bron voor tumoren waren. Nu blijkt dat ook volledig uitgegroeide cellen ‘plastisch’ genoeg zijn om terug te keren naar dat stadium.

Het team genetici van Salk Institute for Biological Studies in Californië infecteerde hersencellen van muizen met een virus dat DNA overdraagt dat kanker veroorzaakt. Die kankergenen zetten een proces in gang waarbij twee types hersencellen – astrocyten en zenuwcellen – terugkeerden naar een eerder, ongedifferentieerd stadium. Van dat stadium is bekend dat ze tumoren kunnen doen ontstaan omdat de ‘stamcelachtigen’ heel snel delen. Toen de onderzoekers tien tumorcellen overplantten naar gezonde muizen, zagen ze daar nieuwe tumoren ontstaan.

De nieuwe bevindingen voorspellen hoe een paar kankercellen die achterblijven na een chirurgische ingreep of chemotherapie tot een nieuwe tumor kunnen leiden. Dat ‘verjongingsproces’ van volwassen cellen tegenhouden is een uitdaging in de zoektocht naar nieuwe kankertherapieën. (rvb)