Ook bacteriën kunnen kanker veroorzaken

Wie een chronische infectie met Salmonella typhi krijgt, loopt een sterk verhoogd risico op galblaaskanker.

Dat virussen kanker kunnen veroorzaken, was al langer bekend. Denk maar aan het humaan papillomavirusen baarmoederhalskanker. Dat ook bacteriën dat kunnen, werd al een tijdje vermoed maar was biologisch nog niet bewezen.

Daar komt nu verandering in. Onderzoekers van Antoni van Leeuwenhoek (het Nederlands Kanker Instituut) ontdekten dat een klein deel van de mensen die besmet worden met Salmonella typhi – de bacterie die ook buiktyfus veroorzaakt – een chronische tyfusinfectie krijgt, waarbij de bacterie zich in hun galblaas nestelt. Die mensen lopen een sterk verhoogd risico op galblaaskanker.

Galblaaskanker is vrij zeldzaam in onze streken, maar komt wel vaak voor in India en Pakistan, waar elk jaar zo’n 300.000 mensen de ziekte krijgen. Aangezien ook buiktyfus in die landen vrij vaak voorkomt, vermoedden de onderzoekers dat de tyfusbacterie misschien wel iets met die hoge aantallen galblaaskanker te maken had. Terecht, zo blijkt. In vrijwel alle uit India afkomstige tumormonsters vonden ze DNA van Salmonella typhi.

Ze ontdekten verder dat de salmonellabacterie eiwitten in de galblaascellen injecteert die de cellen dwingen de bacterie op te nemen en in de cel te laten groeien. Op zichzelf leidt dat niet tot kanker, maar als er al bepaalde genetische foutjes in de cel aanwezig zijn, kan de cel daardoor in een kankercel veranderen.

De onderzoekers willen ook andere bacteriën onderzoeken waarvan ze vermoeden dat ze kanker veroorzaken. Zo bestaat er mogelijk een verband tussen  Mycobacterium tuberculose (de bacterie die tuberculose veroorzaakt) en longkanker, en tussen de bacterie die de soa chlamydia veroorzaakt en cervixkanker. (ev)