Een verwijding van je aorta kan in je DNA verweven zitten. Dat verhoogt het risico op het plotseling scheuren van die hoofdslagader, waardoor je meteen veel bloed verliest en kan sterven. Een nieuwe orgaanchip helpt de aandoening te bestuderen en te voorkomen.
Verwijdingen en breuken van de hoofdslagader ter hoogte van de borstkas – ook wel thoracale aorta aneurysma’s en dissecties of TAAD genoemd – kunnen verschillende oorzaken hebben. Naast ouderdom, een hoge bloeddruk en een ongezonde levensstijl kan ook een foutje in je DNA de boosdoener zijn. Helaas blijft zo’n erfelijke ziekte vaak onder de radar tot het noodlot toeslaat en niet zelden een doodsvonnis betekent.
Er bestaan al manieren om dergelijke tragedies te voorkomen, maar die hebben allemaal nadelen. Artsen kunnen de ader preventief opereren, maar dat kan gepaard gaan met complicaties. En medicatie kan de bloeddruk verlagen waardoor de aders het minder zwaar te verduren krijgen, maar dat stelt een catastrofale hoofdslagaderbreuk eigenlijk alleen maar wat uit.
Orgaanchip
Genetisch onderzoekster dr. Aline Verstraeten (Onderzoeksgroep Medische Genetica UAntwerpen) gooide het over een andere boeg en zocht een manier om het probleem bij de wortel aan te pakken. ‘Het vertrekpunt is de genetische afwijking’, vertelt ze. ‘Dat zorgt ervoor dat er allerlei processen op celniveau mislopen. Ik wil die schadelijk processen stopzetten of zelfs omkeren door de ziekte beter te begrijpen.’
Tijdens proefdierexperimenten leerden Verstraeten en haar team meer over de processen die foutlopen bij erfelijke TAAD-vormen in een levend organisme. Maar omdat klinische vervolgproeven op mensen voor dit soort aandoeningen niet evident zijn, zochten ze een alternatief. Ze zullen een orgaanchip ontwikkelen waardoor ze toch tests op menselijke aorta’s kunnen uitvoeren.
Een orgaanchip? ‘De wand van een aorta bestaat uit verschillende celtypes’, vertelt Verstraeten. ‘Die kunnen we met menselijke stamcellen namaken. Op basis van een bloedstaal kunnen we dus de samenstelling van iemands aorta volledig kopiëren en die ader met al zijn verschillende lagen in het klein nabouwen.’
Mini-aorta
De onderzoekers gaan zo’n miniatuurversie van de aorta van een patiënt op een chip bevestigen van amper enkele millimeters groot en die in contact brengen met de omstandigheden in de echte aorta, zoals de bloeddruk en bloedstroom. ‘Onze bevindingen van de muisstudies kunnen we zo rechtstreeks uitproberen op de miniversie van de aorta van de patiënt’, vertelt Verstraeten.
Het team gaat zich nu vijf jaar lang buigen over erfelijke aortaverwijdingen en -breuken in het onderzoeksproject BREAK-OUT. Ze hopen alle hoofdslagaderverwijdingen en -breuken ter hoogte van de borstkas zo goed te leren begrijpen dat ze ze kunnen voorkomen.
