Oud bloed is even goed

Na de afname bij donoren wordt het bloed doorgaans gescheiden in haar drie hoofdcomponenten: de rode bloedcellen, de bloedplaatjes en het bloedplasma (de lichtgele vloeistof waarin de cellen en plaatjes rondzweven).

Voor elk van deze componenten geldt een specifiek bewaarregime, waarbij dat van de bloedplaatjes het striktst is. Zij zijn slechts vijf dagen na afname houdbaar en moeten voortdurend in beweging worden gehouden. Het plasma daarentegen is, mits diepgevroren, het langst houdbaar (maximaal één jaar). Rode bloedcellen kunnen bewaard worden gedurende maximaal 42 dagen in koelkisten tussen 2 en 6 graden, zo staat te lezen op de website van het Rode Kruis.

Omdat bloed een schaars goed is wordt voor een bloedtransfusie altijd eerst het oudste pakketje rode bloedcellen uit de koelkist opgediept - zodat die niet ‘blijven liggen’. Die praktijk roept echter bij sommige artsen vragen op, want ook tijdens de bewaartijd van 42 dagen is bloed onderhevig aan biochemische en structurele veranderingen. Het gezond verstand vertelt dan dat vers bloed beter is dan oud bloed.

Maar dat klopt niet, zo blijkt nu uit een grootschalige internationale studie. Canadese medici onderzochten de sterftecijfers bij meer dan dertigduizend patiënten die een bloedtransfusie hadden ondergaan, en dit in zes verschillende ziekenhuizen verspreid over vier landen (Australië, Canada, de Verenigde Staten en Israël). Wat bleek? Zowel bij de patiënten die het ‘verste bloed’ hadden toegediend gekregen als die het met het ‘oudste bloed’ moesten stellen schommelde de overlijdenskans rond de 9 procent – bij het oud bloed lag die zelfs nog ietsje lager, al gaat het hier niet om een significant verschil.

Deze studie komt bovenop een verzameling van een veertigtal eerdere studies waarbij onderzoekers er tevergeefs in waren geslaagd te bewijzen dat vers bloed beter was. De conclusie is dus duidelijk: het maakt bij een transfusie niets uit of het bloed eergisteren werd afgenomen, dan wel een maand geleden. (sst)

John Eikelboom, McMaster University, Hamilton, Canada in New England Journal of Medicine