Slechte adem zit in de familie

Tal van mensen hebben last van een chronisch slechte adem. Meestal ligt dat aan bacteriën in de mondholte die stinkende zwavelverbindingen vormen. Maar onderzoekers vermoeden al jaren dat er ook een genetische oorzaak mogelijk is.

Een daarvan is Albert Tangerman van de afdeling Interne geneeskunde van het Radboudumc. In de jaren 1990 stuitte hij samen met Edwin Winkel van de Rijksuniversiteit Groningen op een Nederlandse familie waarvan meerdere leden een chronisch slechte adem hadden. Samen met chemicus Ron Wevers ontdekte hij dat ze een hoge concentratie van enkele zwavelverbindingen in hun lichaamsvloeistoffen hadden.

Daaronder zat methaanthiol, dat een sterke, koolachtige lucht verspreidt. De stof wordt in grote hoeveelheden in de darmen geproduceerd. Daarom vermoedden Tangerman en Wevers dat het eiwit dat methaanthiol moet opruimen bij deze mensen defect was. Maar omdat het proces waarmee het lichaam de stof onschadelijk maakt toen nog onbekend was, liep hun onderzoek vast.

Dat veranderde toen ze in contact kwamen met microbioloog Huub Op den Camp en onderzoekers aan de University of Warwick. Samen ontdekten ze bij de bacterie hyphomicrobium, die methaanthiol in rioolwater kan omzetten, het eiwit methaanthiol oxidase. Dat eiwit breekt de zwavelverbinding methaanthiol af. Bovendien ontdekten ze het gen dat voor het eiwit codeert. Ze vonden dat er ook een menselijke variant bestaat van het eiwit en van het gen dat ervoor codeert. Dat gen bleek gemuteerd bij Nederlandse, Duitse en Portugese families met een chronisch slechte adem. Daardoor hopen zwavelverbindingen zich op in hun bloed en komen ze via hun longen in hun uitademingslucht terecht.

De onderzoekers berekenden dat bij minimaal 1 op 90.000 mensen mutaties in dit gen de oorzaak zijn voor de slechte adem. Een diagnostische test is beschikbaar. Voorlopig is er nog geen therapie beschikbaar. Alleen een aangepast dieet kan de stank wat verminderen.