Slechts helft van geteste nieuwe geneesmiddelen beter dan bestaande behandelingen

Klinische studies die nieuwe geneesmiddelen vergelijken met bestaande behandelingen, draaien slechts in iets meer dan de helft van de gevallen in het voordeel van het nieuwe geneesmiddel uit. Dat blijkt uit een overzichtsstudie van de Britse Cochrane Collaboration.

Hoewel dat teleurstellend lijkt, is het volgens de onderzoekers geen slechte zaak. 'Het wijst er immers op dat onderzoekers doorgaans echt niet weten of nieuwe behandelingen beter zullen zijn', zegt hoofdonderzoeker Benjamin Djulbegovic van de University of South Florida. Dat betekent dat de studies ethisch verantwoord zijn.

In dit soort gerandomiseerde studies worden patiënten willekeurig in twee groepen verdeeld. De ene krijgt de nieuwe behandeling, de andere de bestaande. Hoewel wordt gehoopt en verwacht dat de nieuwe behandeling beter zal zijn, plaatst een te grote zekerheid daarover de wetenschappers voor een moreel dilemma. Het zou immers betekenen dat de patiënten in de controlegroep bewust minder goed behandeld worden.

De onderzoekers namen 743 studies onder de loep, waaraan in totaal 297.744 proefpersonen deelnamen. Het ging enkel om publieke, niet door farmabedrijven gefinancierde studies. 'Om dit soort onderzoek te kunnen doen, heb je alle studies naar nieuw geneesmiddel nodig, zowel die met positieve als negatieve uitkomst', zegt Djulbegovic. 'Farmabedrijven zijn echter niet geneigd het studies met negatieve resultaten bekend te maken. We zijn er dan ook niet in geslaagd om dezelfde analyse met commerciële studies uit te voeren.'

'Het is bekend dat in vakbladen gepubliceerde commerciële studies een vier keer grotere kans hebben om gunstig uit te pakken voor het nieuwe geneesmiddel', zegt Djulbegovic. 'Vermoedelijk vooral omdat de studies met een negatieve uitkomst niet worden gepubliceerd. Toch zijn we er onlangs in geslaagd om van één bedrijf alle studies te krijgen, en we hopen snel met een update van onze analyse te komen.'

The Cochrane Collaboration is een non-profit organisatie die artsen en beleidsmakers wereldwijd wil helpen goed gefundeerde beslissingen te nemen. Dat doet ze onder meer met haar gerespecteerde systematische overzichtsstudies, waarvan er inmiddels al meer dan 5000 te raadplegen zijn in de Cochrane Database of Systematic Reviews. (ddc)