Stamceltherapie repareert apenhart

Net zoals je bij een auto ervoor kunt kiezen het hele motorblok te vervangen, dan wel enkel de kapotte bougies en cilinders, kun je bij een hartoperatie een vergelijkbare afweging maken. Het hele hart vervangen door een ander mensenhart van een overleden donor heeft het voordeel dat de spier zeker goed functioneert. Maar de ingreep is natuurlijk niet van de poes.. Bovendien is de wachtlijst voor een donorhart lang.

De defecte onderdelen vervangen dan maar? Dat is de andere optie. Wat vaststaat is dat het om een veel minder ingrijpende operatie gaat – hoewel in het medische jargon nog altijd wel wordt gesproken over transplantatie. Het wegnemen van cellen uit pakweg de huid van een patiënt om die vervolgens om te vormen tot stamcellen – deze worden geïnduceerde pluripotente stamcellen genoemd, of iPS-cellen – en ze daarna te laten differentiëren tot hartspiercellen lijkt de meest logische route. Deze weg houdt alleen heel wat moeilijkheden in op het vlak van celaanmaak en ook van wettelijke regulering.

De cellen afnemen bij een donor en de gedifferentieerde hartspiercellen vervolgens inbrengen in het hart van een patiënt lukt beter, al duikt hier wel een ander probleem op: namelijk dat van de afstoting van de vreemde cellen door het immuunsysteem van de patiënt.

Japanse medici hebben die hindernis nu weten te omzeilen. Ze deden dat bij proeven op makaken, die net als de mens tot de primatenfamilie behoren. Ze zochten specifiek apen uit die hetzelfde exemplaar bezaten van een specifiek eiwit dat instaat voor de herkenning van vreemde stoffen door het immuunsysteem. Gevolg: de afstotingsverschijnselen verdwenen als sneeuw voor de zon, en de getransplanteerde hartspiercellen namen meteen de elektrisch gestuurde samentrekkende functie van het herstelde apenhart over.

Wél zagen de onderzoekers een verhoogde incidentie van hartkloppingen bij de behandelde makaken, wat aantoont dat er zeker nog verder onderzoek nodig is vooraleer de nieuwe transplantatietechniek op basis van stamcellen helemaal op punt staat. (sst)

Bron: Yuji Shiba, Shinshu University, Matsumoto, Japan in Nature