Stap voor stap

De verontwaardiging was groot toen in 2016 in New Jersey de beer Pedals werd neergeschoten. Het ging niet om het principe, want ze hebben daar behoorlijk last van ongenode zwarte beren, maar wel om dat bijzondere exemplaar. Door een kwetsuur verplaatste Pedals zich op zijn twee achterpoten. Daardoor kreeg hij iets menselijks, wat hem grote (internet)populariteit opleverde.

Op het internet circuleren nog tal van filmpjes met rechtopstaande dieren, maar tot nader order is onze soort de enige die zich de hele tijd op twee benen voortbeweegt. En deze eigenschap maakt ons tot mens, betoogt Amerikaans paleoantropoloog Jeremy Desilva in Eerste stappen.

Zeer zeker onderscheiden we ons van de andere zoogdieren met ons zelfbewustzijn, onze taal, het gebruik van technologie en het vermogen om kunst te maken. Maar dat werd allemaal mogelijk dankzij het feit dat we lang geleden rechtop gingen lopen.

Desilva geeft een vrij compleet en vlot leesbaar overzicht van de menselijke evolutie. Het verhaal begint tussen 5 en 7 miljoen jaar geleden in Afrika, met illustere protagonisten als Toumaï (Sahelanthropus tchadensis), het kind van Taung (Australopithecus africanus) of Lucy (A. afarensis). Bipedie of tweevoetigheid leverde Homo sapiens enorm veel op, maar had ook een keerzijde. Van sommige nadelen hebben we vandaag nog last, zoals moeilijke bevallingen vanwege het gedrongen menselijke bekken, de onstabiele houding met vele valpartijen tot gevolg of toenemende knie- en rugproblemen bij het ouder worden.

Ter compensatie ontwikkelde de mensensoort het vermogen tot tolerantie, samenwerking en zorgzaamheid, zo besluit Desilva zijn boek op een positieve noot.