Thijs Van de Vyver wint EOS-prijs 2015

In AMUZ in Antwerpen werd voor de 7e maal de EOS-prijs uitgereikt. De EOS-redactie bekroonde het onderzoek naar de detectie van diabetes via vingernagels van masterstudent Farmaceutische Wetenschappen Thijs Van de Vyver (UGent). Met de prijs beloont Eos de beste thesis in de exacte wetenschappen.

Thijs Van de Vyver werkte in zijn thesis onder leiding van prof. Joris Delanghe aan een nieuwe test om diabetes op te sporen via vingernagels. Van de Vyver: “Diabetes opsporen gebeurt momenteel via de analyse van een bloedstaal in een laboratorium. In ontwikkelingslanden, waar de ziekte de laatste jaren sterk in opmars is, is die methode moeilijk. Er zijn te weinig laboratoria, terwijl bloedstalen slechts beperkt houdbaar zijn. Daar willen wij met dit onderzoek een oplossing voor bieden.”

Glycatie

“Het sleutelwoord bij suikerziekte is glycatie”, legt Van de Vyver uit. “Dat is een natuurlijk proces waarbij suikermoleculen zich gaan binden aan eiwitten, wat schade veroorzaakt en op lange termijn voor de gekende problemen zorgt zoals een diabetische voet of blindheid. De huidige testen kijken naar het optreden van glycatie in het bloed, maar het proces doet zich ook voor bij de keratine-eiwitten die in onze vingernagels zitten.” De sleutel voor het vinden van een nieuwe methode om diabetes op te sporen lag dus in het ontwikkelen van een test die de glycatie in vingernagels meet.

De student vroeg aan 109 diabetici en 297 gezonde personen om hun vingernagels te knippen. Die stukjes vermaalde hij tot poeder voor analyse met een infraroodspectrofotometer, een toestel dat door het opnemen van een infraroodspectrum de glycatie van eiwitten in het nagelpoeder kan meten. Die graad ligt hoger bij diabetespatiënten en dat is ook wat Van de Vyver bij zijn analyse duidelijk kon zien. De techniek blijkt dus zeer geschikt om een onderscheid te maken tussen diabetici en niet-diabetici. Van de Vyver: “Ook nadat het vingernagelpoeder één maand op kamertemperatuur werd bewaard, bleek de techniek nog steeds accuraat. Dat is ondenkbaar bij bloedstalen.”

De nieuwe techniek biedt nog andere voordelen. Zo moet het knippen van een nagel, in tegenstelling tot het nemen van bloed, niet door een arts of ander medisch getraind personeel gebeuren. Dat maakt de technologie goedkoper en eenvoudiger, zeker voor ontwikkelingslanden.

De veelbelovende technologie wordt nu verder op punt gesteld aan de UGent. De ultieme stap is de ontwikkeling van een infraroodspectrofotometer ter grootte van een luciferdoosje die rechtstreeks op de vinger komt en de diagnose -zonder de nagel te moeten knippen en vermalen- kan stellen.

De EOS-jury, die het werk uit 152 inzendingen selecteerde, loofde de inspanningen van Van de Vyver: “Dankzij zijn methode wordt het mogelijk om alles wat nodig is voor de diagnose van diabetes mee te nemen in de auto – en het is nog goedkoper en sneller ook dan de gebruikelijke bloedtest. Intussen loopt een patentaanvraag, wat de kans groot maakt dat men hier ook echt mee aan de slag gaat.”

Ook het publiek mocht via een online poll mee bepalen wie de prijs verdiende. Eos registreerde ruim 2.400 stemmen, die voor een kwart meespeelden in de eindbeslissing van de jury. Van de Vyver eindigde daar op de derde plaats, maar sprokkelde voldoende punten van de jury om de eindwinst in de wacht te slepen Die levert hem naast een iPad ook een publicatie over zijn werk in Eos magazine op.