Een tijdje vasten is zo slecht nog niet voor het lichaam. En nu is ook bekend waarom.
Vrijdag 1 april, het moment dat de maan zijn sikkelvormige vorm aangenomen heeft, is de ramadan van start gegaan. Tijdens de ramadan vasten moslims een maandlang tussen zonsopgang en zonsondergang. Dat een periode van vasten op z’n tijd positieve effecten kan hebben op het menselijk lichaam, was al langer bekend. Een studie van het Erasmus MC in Rotterdam laat nu ook zien hoe dat komt.
Hoofdonderzoeker Maikel Peppelenbosch heeft met zijn team een groep moslims onderzocht tijdens ramadan, in de periode van 2016 tot 2018. En wat blijkt? De samenstelling van je darmbacteriën, ons zogeheten microbioom, verandert in deze periode. Ook laat het team zien dat vasten kan leiden tot gewichtsverlies, een betere leverfunctie en stabielere bloedsuikerspiegels. Maar waardoor wordt dit dan veroorzaakt?
De resultaten laten zien dat tijdens ramadan het aantal butyraat producerende bacteriën in de darmen toeneemt. Of dat nu tijdens de ramadan is of gedurende intermittent fasting, een populair nieuw fenomeen onder mensen die een gezonde leefstijl nastreven.
Butyraat is een vetzuur dat de werking van het spijsverteringssysteem bevordert en dat geproduceerd wordt tijdens langere periodes waarbij je overdag niet eet. Hoe lang en wanneer er gevast moet worden voor een maximaal effect is nog niet duidelijk.
Goed voor de meesten
Maikel Peppelenbosch (Hoofd Laboratorium voor Maag-, Darm-, Leverziekten aan het Erasmus MC): ‘Vasten is in principe goed voor de meeste mensen. Er is een overweldigende hoeveelheid studies waarin gezondheidsvoordelen worden vastgesteld. Toch zijn er uitzonderingen voor wie het minder geschikt is, zoals mensen die herstellen van ziekten, bepaalde (top-)sporters of mensen die fysiek zwaar werk verrichten. Ook mensen die last hebben van concentratieverlies bij een dalende bloedsuikerspiegel en bij wie concentratie wel belangrijk is (denk bijvoorbeeld aan een kerncentraleoperateur), moeten wat voorzichtiger zijn. De beste tijdsduur voor vasten is nog niet onderzocht, maar we vermoeden op theoretische gronden dat het overslaan van of ontbijt of lunch al voldoende kan zijn.’
Jammer is wel dat het effect van vasten snel verdwijnt en het niet al te realistisch is om te verwachten dat mensen dergelijke regimes lang vol kunnen houden. Een oplossing zou kunnen zijn om eerst een verandering in de darmflora te bewerkstelligen door een vastenperiode van bijvoorbeeld een maand, en die verandering dan te bestendigen door het toevoegen van langzame fructanen aan het dieet (koolhydraten). We proberen nu een studie te organiseren om dit effect te onderzoeken. Ook hebben we het afgelopen jaar een test ontwikkeld die butyraatproductie in de darm kan meten. Deze willen we tijdens ramadan 2023 inzetten voor verder onderzoek.’
