Verouderingsproces teruggedraaid bij muizen

Amerikaanse wetenschappers hebben een nieuwe oorzaak van ouder worden ontdekt en het verouderingsproces bij muizen weten om te keren. Of het ook bij mensen zou werken, moet nog blijken, maar specialisten spreken van veelbelovend onderzoek.

Stel je voor dat je als zestigjarige mens plots weer de spierballen krijgt van een twintigjarige jongeling. Je zou er niet per se langer van gaan leven, maar dat het verouderingsproces aangenamer wordt, staat buiten kijf.

Wetenschappers van de Harvard Medical School hebben een soortgelijk proces teweeggebracht bij labmuizen. Dat deden ze door een chemische stof, NAD genaamd, bij de diertjes te injecteren. Die ingreep keerde het verouderingsproces in de spieren om. De tweejarige muizen werden op slag weer zes maanden oud. Het equivalent van een zestigjarige die twintig wordt, zo klinkt het.

De onderzoekers vonden dat een reeks gebeurtenissen op moleculaire niveau de communicatie tussen de celkern en de mitochondriën (de energiefabriekjes van de cel) herstelde. Naarmate die communicatie afneemt, vermindert de energie-aanmaak in de cel en verouderen we sneller. De wetenschappers konden dat communicatieproces repareren bij oudere muizen, en hun weefsels waren na verloop van tijd weer vergelijkbaar met die van jongere soortgenoten. 

‘Een belangrijke vondst’, zo zegt onderzoekster Ana Gomes (Harvard University). ‘Je kunt veroudering niet volledig tegenhouden, want verschillende factoren spelen een rol. Maar het lijkt mogelijk om met NAD wel één bepaald aspect te beïnvloeden. Vanaf 2015 willen we de methode bij mensen uittesten.’ De studie staat deze week in Cell.

NAD: wondermiddel?

Een wondermiddel lijkt dus in de maak. Al mogen we niet te hard van stapel lopen. ‘Zoals zo vaak met dit soort onderzoek, is de stap naar de mens niet vanzelfsprekend’, zegt professor Bart Braeckman, verouderingsbioloog aan de Universiteit Gent. ‘Je weet nooit hoe het menselijk lichaam zal reageren als het een abnormaal hoge dosis binnenkrijgt van een bepaalde stof.’

En dat NAD, wat is dat nu precies? ‘NAD staat voor nicotinamide-adenine-dinucleotide. Het is een lichaamseigen stof die bepaalde moleculaire elementen in de spieren in bundels bijeenhoudt. Dat gebeurt via de mitochondriën. Naarmate we ouder worden, vermindert die werking en raken de moleculen op wanorde.’

‘Op zich is NAD geen speciale stof’, aldus Braeckman. ‘Ze houdt de energiebalans in ons lichaam in stand. Vitamine B3 zorgt voor de aanmaak van NAD. Maar wat er zou gebeuren als je het rechtstreeks in het lichaam injecteert, is moeilijk te voorspellen. Alles hangt af van de dosering. Wie weet treedt er met een kleine toxische hoeveelheid wel een soort compensatiemechanisme in werking. Zo’n beschermingsreactie kan dan juist positieve gevolgen hebben en een nettowinst opleveren.’

Volgens bioloog Ali Tavassoli (University of Southampton) is het alvast belangrijk dat er bij de muizen geen fysieke veranderingen optraden. ‘Dat kan twee redenen hebben. Ofwel was de behandeling te kort en de dosis te laag, ofwel hebben de biochemische veranderingen hoe dan ook geen invloed op het uiterlijk.’ (adw)