De ziekte van Dupuytren komt vaker voor in Europa dan in Afrika. Dat komt deels doordat de voorouders van Europeanen zich hebben gekruist met neanderthalers.
De ziekte van Dupuytren is een genetische aandoening waarbij zich in de handpalm van patiënten een harde streng van verdikt bindweefsel vormt. Omdat de ziekte vooral in Scandinavië voorkomt wordt ze in de volksmond weleens de Vikingziekte genoemd. Ten onrechte, want er is nog nooit enig genetisch bewijs gevonden voor een overmaat aan Noorse voorouders bij de patiënten.
Lees ook: Noormannen lieten in Vlaanderen geen genetische sporen achter
Waar komen onze voorouders vandaan? Het is een vraag die velen bezighoudt. Vikingen blijken daarbij bijzonder populair. Hoe komt dat? En kan je die verwantschap bewijzen?
Een internationale onderzoeksgroep onder leiding van Hugo Zeberg van het Karolinska Instituut in Stockholm, voerde een meta-analyse uit op de gegevens van drie grootschalige biobanken – de UK Biobank, de FinnGen R7 collectie en het Michigan Genomics Initiative. Daarin zaten de gegevens van 7.871 patiënten met de ziekte van Dupuytren en van 645.880 controlepersonen zonder de ziekte. Het team wilde nagaan of de aandoening meer voorkomt in Europa dan in Afrika, aangezien de voorouders van Europeanen zich hebben gekruist met neanderthalers en die van Afrikanen niet. Europeanen dragen gemiddeld twee procent neanderthaler-DNA en Afrikanen niet.
Regionale verschillen
Uit het genoomonderzoek bleek dat 61 genetische variaties veel vaker voorkwamen bij de patiënten met Dupuytren. Drie daarvan – op chromosomen 7, 8 en 17 – konden in verband worden gebracht met neanderthalers. De eerste twee daarvan verhogen het risico op de ziekte zelfs aanzienlijk.
Volgens de onderzoekers – onder wie ook Zweeds geneticus en Nobelprijswinnaar Svante Pääbo – is de aandoening een mooi voorbeeld van hoe neanderthaler-DNA de regionale verschillen van ziektes kan helpen verklaren. Het risico op de aandoening wordt ruim vier keer meer beïnvloed door neanderthaler-DNA dan tot nu toe werd gedacht.
Maar volgens genetisch genealoog Maarten Larmuseau (KU Leuven) betekent dat niet dat patiënten met de ziekte van Dupuytren vier keer meer neanderthaler-DNA dragen dan mensen zonder de aandoening. De impact van neanderthaler-DNA bij de ziekte is wel groter dan tot nu toe werd gedacht.
