Wanneer je je basisvaccinatie hebt gehad (een of twee prikken), kan je toch nog besmet raken met het coronavirus en soms ziek worden. Zelfs in het ziekenhuis liggen er mensen met een ernstige vorm van covid, hoewel ze volledig gevaccineerd zijn. Hoe kan dat?
Eind november is driekwart van de Belgische bevolking volledig gevaccineerd. Voor deze groep tussen 18 en 64 jaar is, in vergelijking met niet-gevaccineerde personen uit dezelfde leeftijdsgroep:
- de kans op een milde corona-infectie met een kwart (26%) verminderd;
- de kans op ziekenhuisopname wegens ernstige covid met 81% verminderd.
Dat berekende Sciensano. Het bewijst alvast dat de vaccins hun werk doen.
De indruk leeft dat steeds meer volledig gevaccineerde personen toch nog covid doormaken. Wanneer je ten vroegste veertien dagen na de basisvaccinatie (een of twee prikken naargelang het merk) covid oploopt, spreken we van een doorbraakinfectie. Afgelopen zomer kwamen doorbraakinfecties eerder zelden voor, maar de laatste tijd zitten ze in de lift.
Hoe moet je dit nieuws interpreteren?
Voor de toename aan infecties en doorbraakinfecties bestaan er verschillende verklaringen:
1) De coronavaccins werken zeer goed, maar ze beschermen niet 100%. Wanneer het vaccin niet goed aansloeg, kan je bij besmetting nog steeds een corona-infectie doormaken. Al is de infectie dan doorgaans veel milder dan wanneer je niet gevaccineerd zou zijn. Je loopt ook acht keer minder risico op een ziekenhuisopname dan een niet-gevaccineerde persoon.
2) De deltavariant van het coronavirus is veel besmettelijker dan de eerste varianten. Daardoor circuleert het virus vlotter, worden we makkelijker blootgesteld en geven we het virus ook eerder door. De vaccins beschermen goed tegen ernstig ziek worden door deze deltavariant. Maar toch: hoe meer besmettingen er zijn, hoe meer doorbraakinfecties mogelijk zijn. Ook omdat de bescherming tegen infecties na de basisvaccinatie met de tijd afneemt (zie verder).
3) De versoepeling van de maatregelen in september-oktober 2021 heeft geleid tot meer onderlinge contacten. Daardoor kreeg het virus opnieuw vrij spel en kon het veel mensen besmetten.
4) Uit opvolgstudies blijkt dat de bescherming door vaccinatie afneemt met de tijd. We zien dit:
- eerst bij ouderen, een zestal maanden na de basisvaccinatie, wat bescherming tegen complicaties en ziekenhuiopnames betreft;
- bij de actieve bevolking, wat bescherming tegen infecties betreft.
Daarom krijgt iedereen een boosterprik:
- Dat is een extra vaccindosis na de basisvaccinatie die je immuniteit versterkt en verlengt.
- Een boosterprik verkleint niet alleen je risico op een infectie. In geval van infectie vermindert het ook de kans dat je het virus doorgeeft.
- Deze boosterprik is steeds een mRNA-vaccin (Pfizer of Moderna).
- De timing voor de derde prik hangt af van het vaccin waarmee je oorspronkelijk werd ingeënt. Op basis van de werkzaamheid werden volgende intervallen overeengekomen:
- minstens 2 maanden na je Janssen-vaccin;
- minstens 4 maanden na je Astra-Zeneca-vaccin;
- minstens 6 maanden na je Pfizer- of Moderna-vaccin.
5) Een doorbraakinfectie vervangt geen boosterprik, maar in geval van infectie stel je de vaccinatie het best twee weken uit. De antistofproductie na een doorbraakinfectie kan sterk verschillen van persoon tot persoon. Voor wie nog niet gevaccineerd is, is het evenmin te laat: laat je vaccineren.
Conclusie
Dat meer mensen toch nog covid doormaken terwijl ze minstens twee weken hun basisvaccinatie hebben gekregen, heeft te maken met de hoge circulatie van de zeer besmettelijke deltavariant. Als gevolg van de versoepelingen in september-oktober 2021 en de afname van de werkzaamheid van de basisvaccinatie, die eerst vermindert bij immuun zwakkeren en ouderen, kreeg het virus weer meer vrij spel. Als je besmet raakt na een basisvaccinatie, maak je doorgaans een milde vorm van covid door in vergelijking met een niet-gevaccineerde persoon, en loop je acht keer minder risico op ziekenhuisopname. Om doorbraakinfecties in te dijken, krijgen alle volwassenen een boosterprik.
Referenties
- https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/vaccines/effectiveness/why-measure-effectiveness/breakthrough-cases.html
- https://kce.fgov.be/nl/rapid-review-van-de-literatuur-over-de-toediening-van-een-extra-dosis-covid-19-vaccin-na-primaire
- https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3949410
- https://www.nature.com/articles/s41591-021-01560-x
