Mensen met het prikkelbaredarmsyndroom worden vaak zonder diagnose naar huis gestuurd. Toch zit het syndroom niet tussen de oren, zegt gastro-enteroloog Guy Boeckxstaens (KU Leuven). 'Het is een aandoening die sterk wordt onderschat.'
Wat is het prikkelbaredarmsyndroom?
‘De aandoening wordt gedefinieerd als buikpijn waarbij geen organische oorzaak gevonden wordt. Het is daardoor eigenlijk een potpourri, een beetje van alles en nog wat. Naast een opgeblazen gevoel hebben patiënten last van winderigheid en vermoeidheid. De buik zet vaak ook op, wat bij vrouwen erg vervelend is. Het lijkt alsof ze drie maand zwanger zijn. Ongeveer 20 procent van de wereldbevolking lijdt aan het prikkelbaredarmsyndroom.’
Hoe wordt het syndroom vastgesteld?
‘Dat is niet eenvoudig. Als patiënten buikpijn ervaren, gaan ze naar de huisarts of gastro-enteroloog. Als die geen fysiologische problemen opmerkt, stuurt hij of zij de patiënt naar huis met de diagnose dat het allemaal tussen de oren zit. Nochtans zijn de klachten vergelijkbaar met die van diabetespatiënten. Het prikkelbaredarmsyndroom is dus zacht uitgedrukt een aandoening die sterk wordt onderschat. Patiënten hebben na verloop angst om over hun klachten te praten.’
Uw onderzoeksgroep ontdekte een mechanisme dat de aandoening veroorzaakt.
‘We willen inzicht krijgen in waarom patiënten abnormale gevoelens van pijn hebben in de darmen. We merkten eerder al dat de pijn afkomstig is van een overgevoeligheid voor voedingsstoffen. Een andere oorzaak is opstapelend gas en dito ontlasting. Darmbacteriën vergisten een deel van ons voedsel. Daarbij komt gas vrij en dat kan leiden tot pijnprikkels. Aangepaste voeding kan de pijn verlichten, maar daarmee is de overgevoeligheid niet opgelost.’
‘We bestudeerden zenuwcellen uit de darm onder een microscoop. We stelden vast dat zenuwcellen van patiënten feller reageerden op stoffen die we associëren met pijnsensaties. We linkten vervolgens bepaalde voedingsmiddelen aan de activering van een specifieke groep cellen. Het gaat om zogenoemde mestcellen. Die geven histamine vrij, een belangrijk onderdeel van het immuunsysteem. Wanneer we patiënten behandelden met antihistaminica (middelen die allergische reacties onderdrukken, red.), nam hun pijn af.’
Hoe ontstaat het syndroom dan?
‘Heel wat patiënten ontwikkelen de eerste symptomen na een maag-darminfectie. Die link konden we bevestigen dankzij onderzoek bij muizen. We infecteerden muizen met een buikgriep en gaven hun tegelijkertijd ovalbumine. Dat eiwit komt voor in eieren en wordt vaak gebruikt om een immuunrespons uit te lokken. Zodra de infectie was verdwenen, kregen de muizen opnieuw ovalbumine. Ze bleken nu allergisch te reageren op ovalbumine, terwijl dat vóór de infectie niet het geval was. Blijkbaar kan een infectie het immuunsysteem gevoeliger maken voor een voedingsmiddel dat tijdens de infectie in de darm zat.’
Meer weten over het prikkelbaredarmsyndroom? Luister dan ook naar deze aflevering van onze podcast Vraag het aan.
